M. N. Musayev sanoat chiqindilarini tozalash texnologiyasi
absorbsion ushlab qolish
Download 3.87 Mb. Pdf ko'rish
|
|
absorbsion ushlab qolish: 1-absorber; 2-neytraKzator; 3-sentrifuga; 4-quritgich; 5-pech. Usulning afzalligi: 1) issiq tutun gazlarini sovitmasdan tozalash imkoni borligi; 2) rekuperatsiya jarayoni natijasida qo‘shimcha sulfat kislota moddasining olinishi; 3) xemosorbentning arzonligi va uni topish imkoni borligi; 4) tozalash darajasini yuqoriligi. Kamchiliklari: 1) texnologik sxemani murakkabligi; 2) kuydirishda magniy sulfat moddasini to ‘liq parchalanmasligi; 3) regeneratsiya jarayonida magniy oksidining ko‘plab sarf bo‘lishi. S 0 2 tarkibli chiqindi gazlarni tozalash uchun rux oksidi asosidagi suspenziya ham absorbent sifatida qo‘llanilishi mumkin. Bunda quyidagi reaksiya boradi:
G azda kislorodning miqdori ko‘p bo‘lsa quyidagi reaksiya ham borishi mumkin:
Hosil bo‘lgan rux sulfiti suvda erimaydi, uni gidrotsiklonda ajratib olinadi, keyin quritiladi va pechda 350° С da kuydiriladi. Rux sulfiti quyidagicha parchalanadi: Z n S 0 3 = ZnO + S 0 2 Bunda S 0 2 gazi sulfat kislotasi olish uchun yuboriladi, rux oksidi esa qayta absorbsiyaga suspenziya olish uchun beriladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi N atriy asosidagi x em o so rb en tlar bilan absorbsiya. Ushbu absorbentlar yuqori yutuvchanlik qobiliyatiga ega va ular uchuvchan emas. Usul barcha konsentratsiyadagi S 0 2 gazlarini ushlab qoHsh uchun qo‘llanilishi mumkin. Jarayonni turli variantlarda olib borish mumkin. Soda eritmasi yordamida absorbsiya qilinganda natriy sulfiti va bisulfiti hosil bo ‘ladi. N a2CO, + S 0 2 = N a2SO, + C 0 2 N a 2SOj + S 0 2 + H 20 = 2N aH S O , Natriy gidroksidiga absorbsiya qilinganda sulfit-bisulfit eritmalari hosil bo ‘ladi. G azlar sulfit-bisulfitlar bilan reaksiyaga kirishib, bisulfitning miqdorini oshirib boradi. S 0 2 + N aH S O , + N a2SO, + H 20 = 3 N aH SO , Ushbu eritma rux oksidi bilan o ‘zaro reaksiyaga kirishadi: N aH S O , + ZnO = ZnSOj + N a O N Hosil bo'lgan rux sulfiti kuydiriladi: Z n S 03 = ZnO + S 0 2 Bu yerda oltingugurt dioksidi sulfat kislota yoki oltingugurt moddasini olishga, rux oksidi esa qayta tozalash jarayoniga yuboriladi. Shu bilan birga soda-kislotaH va soda-oksidlovchi jarayonlar ham taklif etilgan. Ikkala holatda ham oxirgi mahsulot sifatida natriy sulfat moddasi olinadi. Lekin sulfit-bisulfit yoki «Wollman-Lord» usuli asosiy usul hisoblanadi. Ushbu usulda absorbsion va regeneratsion bosqichlar bo'lib, oxirgi mahsulotlar — sulfatlar ajratiladi va qayta ishlanib oltingugurt moddasi olinadi. Qayta ishlash jarayonida oltingugurt moddasining chiqish darajasi 90% dan oshadi. Ushbu usulning texnologik sxemasi 9.7- rasmda keltirilgan. S 0 2 tarkibli chiqindi gaz dastlab suv yordam ida ishlov berilib, tarkibidagi kul zarralari, xloridlar va qisman oltingugurt dioksididan bartaraf etiladi. Keyin absorbeming quyi qismiga beriladi. Yuqoridan esa natriy sulfitining eritmasi purkaladi. N atijada natriy bisulfit va natriy sulfat moddalari hosil bo‘ladi. Natriy sulfitga qaraganda natriy bisulfitning eruvchanligi yuqoriligi sabab, cho‘kmalarning hosil bo‘lishi va absorberlarning tiqilishi sodir b o ‘lmaydi. 91 www.ziyouz.com kutubxonasi 9.7- rasm. Sulfit-bisulfit usulida S 0 2 gazini absorbsion tozalash: 1-absorber; 2,3- sig'imlar; 4-regenerator; 5-bug‘latish (desorber) kolonnasi. A bsorberdan chiqayotgan eritm a reg en erato r-k ristallizato rd a regeneratsiya qilinadi, bu n d a S 0 2 gazi va natriy sulfit kristallari ajraladi. S 0 2 gazi k ondensator orqali qayta ishlashga yuboriladi, natriy sulfit m oddasi esa suv bilan aralash tirib qayta absorberga yuboriladi. E ritm an in g b ir qism i absorbsiyadan keyin n atriy sulfatni ajratishga yuboriladi. Bunda eritm a sovitiladi va natijada natriy sulfat m oddalari kristalga tushadi, keyin esa sentrifugada ajratilib quritishga beriladi. Ajralgan suyuqlik esa siklga qaytariladi. Jaray o n d a natriy sulfat m oddasini olish bilan sarf b o ‘lgan natriy io n in in g o ‘rn i k a u stik s o d a n i q o ‘sh ish b ila n to M d irilad i. Jaray o n d a hosil b o ‘lgan S 0 2 gazi oltingugurt m oddasini yoki su lfat k islo tasin i olish q u rilm asig a y u b o rilad i. O ltin g u g u rt m oddasi K laus usulida 300°C h aro ratd a ikki bosqichli k atalitik konvertorlash, sovitish va kondensatsiyalash jaray o n lari asosida olinadi.
Q o‘sh ishqoriy usul. U shbu usulning m ohiyati S 0 2 gazini absorbsiyasi u ch un n a triy , kaliy yoki am m o n iy tu z la rin in g eritm alari birgalikda q o'llanilib, ularning to 'y in g an eritm alari regeneratsiyasi kalsiy oksidi yoki karbonati ishtirokida am alga oshiriladi. Regeneratsiya m ahsuloti sifatidagips, kalsiy sulfit yoki ularning aralashmalari olinadi. Regeneratsiyalangan absorbent qayta absorbsiya sikliga qaytariladi, kalsiy tuzlari esa sistem adan ajratib olinadi.
92 www.ziyouz.com kutubxonasi Absorbentning regeneratsiyasi quyidagicha amalga oshiriladi: CaO + H20 Ca(OH)2 Na2S 03 + Ca(OH)2 2NaOH + SaCO, Na2SO, + Ca(OH)2 <-> 2NaOH +CaS04 Oxirgi reaksiya sekin kechadi. G azda s o 2 va c o 2 gazlarining konsentratsiyasini oshirish jarayon yo'nalishm i
hosil bo'lish tarafiga yo'naltiradi. Jarayonda karbon kislotalarini ishlatilishi kalsiy tuzlarining erishini oshiradi. Usulning afzalligi: jarayonni yuqori samaradorligi, absorberda qattiq faza komponentlarining ishtirok etmasligi. Bu o‘z yo'lida qurilmaning to'xtovsiz ishlashiga yengillik tug'diradi. Bundan tashqari oltingugurt angidridining yutish bosqichida kalsiy tuzlarini ishlatilmasligi quvurlami va apparatni kalsiy tuzlari bilan tiqilishining oldini oladi. Agar adsorbentning kalsiy oksidi yordamida regeneratsiyasi pH = 8 da olib borilsa, um um an apparatning tiqilib qolishi sodir bo ‘lmaydi. Shu bilan birga qo'sh ishqoriy usulning ekspluatatsion va kapital xarajatlari ohakli usulga rrisbatan 15-55% ga kamroq.
ammiakli suv yoki ammoniyning sulfit-bisulfit eritmalari ishtirokida amalga oshiriladi. Usulning afzalligi: jarayonning yuqori samaradorligi, sorbentning topish imkoni borligi va jarayon so'ngida ammoniyning sulfit va bisulfat tuzlarini olinishi. Jarayonning kimyoviy reaksiyasi:
Usul siklik va nosiklik ravishda o'tkaziladi. Nosiklik ammiakli usulda ammoniy bisulfit tovar mahsulot sifatida chiqariladi. Siklik ammiakli usulda konsentrlangan oltingugurt dioksidi olinadi. Ammiakli siklik usulning texnologik sxemasi 9.8-rasmda keltirilgan. Tozalanadigan gaz aw al 1 — kolonnada suv yordamida sovitiladi. Keyin ikki bosqichli absorberga gaz beriladi. Ikkinchi bosqichda gaz to'liq tozalanadi. Birinchi bosqichda sirkulatsiyalanadigan ammiakli eritmaning konsentratsiyasi 100 mol suvga 8—10 mol bo'ladi, ikkinchi bosqichda esa 100 mol suvga 1—2 mol bo'ladi. To'yingan eritma regeneratsiyasi bug'latish kolonnasida 90°C haroratda, 500-550 mm
www.ziyouz.com kutubxonasi simob ustuni bosimida olib boriladi. Ammoniy bisulfat va qisman boshqa tuzlar eritmasining parchalanishida S 0 2 gazi ajralib chiqadi. Ushbu gaz quritilgandan keyin tayyor mahsulot sifatida qo'llaniladi yoki oltingugurt moddasi va sulfat kislotasi olinadi (suv bug'lari kondensatsiyasi va ammiak absorbsiyasidan keyin). Bug'latish kolonnasida regenerasiyalangan eritma sovitilgandan keyin siklga — absorbsiyaga qaytariladi. Tozalangan gaz I----
, Tozalashga berilgan gaz Rcgencratsiyalangan aralashma siklga 9.8-rasra. S 0 2 gazini ammiakli siklik absorbsion usullning texnologik sxemasi: 1-kolonna; 2-absorber; 3-sig‘im; 4-bug‘latish kolonnasi(desorber); 5-kondensator; 6-quritgich; 7-sig‘im. E r i t m a d a n a m m o n iy s u l f a t n i a j r a t i b o lis h u c h u n regeneratsiyalangan eritm aning bir qismi bug'latiladi, keyin esa kristalizatsiyalanadi va sentrifugada suvsizlantiriladi (ushbu bosqich rasmda ko'rsatilm agan). Tayyor m ahsulot quyidagi tarkibga ega: (N H 4)2S 0 4 - 90-93% ; (N H 4)2SO , - 2 - 3%; N H 4H S O , - 0 , 5 - 1 % va H 20 - 4 -5 % . Yuqori haroratda quyidagi reaksiya boradi: N H 4HSO, + (N H 4)2S 0 ,< - > ( N H 4)2S 0 4 + s + h 2o Bunda kolloid ko'rinishidagi oltingugurt hosil bo'lib, uni eritmadan ajratib olishning imkoni juda qiyin. Usulning kamchiligi: S 0 2 gazini haydash uchun katta kapital va ekspluatatsion xarajatlar talab etishligi, S 0 2 gazimng konsentratsiyasi faqat 0,3-0,35% dan yuqori bo'lgandagina tozalash jarayonini olib borish mumkinligi.
www.ziyouz.com kutubxonasi Gazni dastlab sovitmasdan am m oniy sulfitni sulfatga aylantirish sxemasi ham bor. Buning uchun reaktorga sulfat kislotasi qo‘shiladi: (N H 4)2SO, + H 2S 0 4 = (N H 4)2S 0 4 + H2SO, Fransiyada turli tarkibdagi gazlarni tozalashga m o‘ljallangan ammiakli-bisulfit jarayoni ishlab chiqilgan. Ushbu jarayonda ammoniy sulfati 300 °C da parchalanib, am m iak va am m oniy bisulfat ajralib chiqadi va ular qayta absorbsiya jarayoniga qaytariladi:
Usulning kamchiligi: yuqori energiya sarfi. S 0 2 tarkibli chiqindi gazga gazsimon ammiak qo‘shish bilan olib boriladigan usul ham taklif etilgan. Bunda bevosita quvurning ichida sulfit va sulfat aerozollari hosil bo‘lib, ular keyinchalik elektrofiltrda ushlab qolinadi. Oltingugurt dioksidi tarkibli chiqindi gazni tozalash uchun ammiakli-azotnitratli usul ishlab chiqilgan. Bunda tozalash jarayonida hosil boMgan m oddalar azot kislotasi bilan ishlov beriladi:
so 2
+ H20
Natijada konsentrlangan ko‘rinishdagi 15—30% li S 0 2 tarkibli gaz hosil bo ‘ladi, keyin bu gaz sulfat kislota va o ‘g‘it sifatida ishlatishga yaroqli am m oniy sulfat moddasini olishga yuboriladi. Chiqindi gaz tarkibidagi 1 t S 0 2 ni utilizatsiya qilinganda 1,3 t sulfat kislota, 3 t suyuq azot o‘g‘itlari va 0 ,2 1 atrofida ammoniy sulfat moddasi olinadi. Yuqorida ко‘rib chiqilgan usullarda qo ‘llaniladigan absorbentlar turli konstruksiyada bo‘lib, ular quyidagi talablarga javob berishi kerak: gazni o‘zidan o‘tkazish bo‘yicha yuqori qobiliyatga va samaraga ega bo'lishi, past gidravlik qarshilikka ega b o ‘lishi, jarayonda hosil bo‘ladigan cho‘kindilar bilan tiqilib qolmasligi kerak. Albatta, har bir ko‘rib chiqilgan usul o‘ziga yarasha afzalliklarga va kamchiliklarga ega. Usullarni qo‘llash korxonada mavjud absorbentlar, ularni qayta ishlash imkoniyati, hosil boMgan qo‘shimcha shlam m ahsulotlarini ishlatish yo‘llari, o ‘rnatilgan talablar, tozalash qurilmalarining, standart apparatlarning bor-yo‘qligi kabi shart- sharoitlardan kelib chiqqan holda tanlanadi. 95 www.ziyouz.com kutubxonasi Nazorat uchun savollar: 1. S 0 2 gazidan tozalash uchun tanlanadigan xemosorbentlarda qanday qiyinchiliklar mavjud? 2. SO, gazini suvga absorbsiya qilinganda qanday kimyoviy reaksiya boradi va uning texnologiyasi qanday amalga oshiriladi? 3. S 0 2gazini ushlab qolish uchun ohakli suv ishlatilganda qanday minerallar ishlatiladi va ulaming tarkibi qanday moddalardan iborat? 4. S 0 2 gazini ushlab qolish uchun ohakli suv ishlatilganda qanday kimyoviy reaksiyalar boradi? 5. S 0 2 gazini ohakli suv usulida ushlab qolish uchun qo'llaniladigan qurilma qanday apparatlardan iborat? 6. S 0 2 gazini ohakli suv usulida ushlab qolish jarayonida hosil bo'lgan shlam qanday modda va uni nima maqsadda ishlatish mumkin? 7. S 0 2 gazini ohakli suv usulida ushlab qolish jarayonida qanday m uam m olar vujudga keladi va ularni bartaraf etish uchun qanday chora-tadbirlar ishlab chiqish kerak? 8. S 0 2 gazini ushlab qolish uchun yana qanday moddalar ishlatilishi mumkin?
9. S 0 2 gazini ushlab qolish uchun magnizitli usul qo'llanilganda qanday kimyoviy reaksiya boradi va uning texnologiyasi qanday amalga oshiriladi? 10. S 0 2 gazini ushlab qolish uchun rux oksidi ishlatilganda qanday kimyoviy reaksiyalar boradi va uning texnologik sharoitlari qanday? 11. S 0 2 gazini ushlab qolish uchun natriy asosidagi xemosorbentlar ishlatilganda qanday kimyoviy reaksiyalar boradi? 12. S 0 2 gazini qo'sh ishqoriy va ammiakli usul yordamida ushlab qolinganda qanday kimyoviy reaksiyalar boradi?
O'tgan bobda ko'rib chiqilgan absorbsion usullarda S 0 2 gazini ushlab qolish uchun qator qiyinchiliklar tug'iladi. Bunda absorbsion tozalash jarayonidan keyin to'yingan absorbentlar ko'rinishidagi oqova suvlarning hosil bo'lishi va ularni utilizatsiya qilish yoki qayta ishlatish muammosi paydo bo'ladi. Shuning uchun quruq absorbsion usuliar bunday kamchiliklardan xoli va shuning uchun ushbu usul keyingi paytlarda yo'lga qo'yilmoqda. Qattiq sorbentlar o' zida kimyoviy 96 www.ziyouz.com kutubxonasi aktiv m oddalar ushlashi yoki g'ovaksim on m aterialdan iborat bo ‘lmog‘i lozim. Xem osorbentlar sifatida ayniqsa Al, Ri, Cl, Co, C r, C u, F e , H f, M n , N i, Su, T h , T i, V, U , Z r oksidlari qo'llaniladi. U lar ichida ayniqsa marganes — Mn oksidi asosidagi sorbent S 0 2 gazlarini yaxshi ushlab qoladi.
+ MnO + (NH4 )2 SO, Bunda absorbsion tozalash jarayonida to'yingan sorbent ammiak yordamida regeneratsiya qilinadi va hosil bo'lgan am m oniy sulfat kerakli m odda (m ineral o'g'it) sifatida qishloq xo'jaligida ishlatilishi mumkin. Ushbu usulning texnologik sxemasi 9.9-rasmda keltirilgan. Quruq usulning afzalligi yana shundan iboratki, bunda yuqori haroratdagi gazlami sovitmasdan tozalash mumkin, hamda gazlar namlanishi shart emas, bu esa apparatlami korroziya bo'lishidan saqlaydi. Qattiq sorbent sifatida aktivlangan k o 'm ir ham tashlanuvchi gaz tarkibidagi S 0 2 gazini ushlab qolishda yaxshi samara beradi. Jarayon 110 — 150 °C haroratda boradi. Shu bilan bir qatorda silikagel asosidagi adsorbent ham yaxshi natija beradi. Jarayon harorati 150-200°C da ham silikagellar yaxshi sorbsiyalash qobiliyatini nam oyon etadi. Silikagellar yonuvchan bo 'lm ag an i u ch u n ularning regeneratsiyasini qizdirilgan havo yordam ida bem alol amalga oshirish m um kin. Lekin tozalanadigan gazda suv b u g 'lari uchrasa S 0 2 gazlarining sorbsiyasi keskin kamayadi. Tabiiy seolitlar ham S 0 2 gazini yaxshi yutadi. Ularga klinoptilolit va mordinit tarkibli minerallar kiradi. Seolitlaming yuqori haroratda ham S 0 2 gazlarini yaxshi yutishi sanitar gaz tozalashda boshqa sanoat adsorbentlariga qaraganda o'zining qulayligini ko'rsatadi. Faqat tozalash jarayonida gaz quruq bo'lishi kerak, aks holda tozalash jarayonining darajasi pasayib ketishi mumkin. Tutun gazlari tarkibidagi S 0 2 gazlarini absorbsion tozalash usulida regeneratsiya (desorbsiya) jarayoni ko'plab issiqlik energiyasining sarfini keltirib chiqaradi. Uni amalga oshirish ham katta kapital x a ra jatlarn i ta la b e ta d i, ch u n k i kislo tali m u h itd a ishlovchi apparaturani ishlab chiqarish qim m atbaho m ateriallarning sarf 97 www.ziyouz.com kutubxonasi 9.9-rasm. Tutun gazlarlni oltingugurt dioksididan marganes oksidi asosidagi sorbent bilan tozalash texnologik sxemasi: 1-adsorber; 2-siklon; 3-elektrofiltr; 5-amraoniyli skrubber; 6-reaktor; 7-separator; 8-filtr; 9-qaynatgich; 10-kristaLlizator; 1 L-sentrifuga; 12-siklon. bo'lishiga sababchi bo‘ladi. Shuning uchun bu usul uncha ko‘p qo'llanilmaydi va tatbiq qilinmaydi.
1. S 0 2 gazini adsorbsion ushlab qolish usuli absorbsion usuldan farqi, kamchiliklari va afzalliklari qanday? 2. S 0 2 gazini adsorbsion usulda ushlab qolish uchun qanday adsorbentlar qo‘llaniladi? 3. S 0 2 gazini quruq usulda tozalashning asosiy afzalliklari qanday? 4. Ishlatilgan adsorbentlaming regeneratsiyasi qanday amalga oshiriladi? S 0 2 gazlarini katalitik zararsizlantirish Chiqindi gazlarni oltingugurt dioksididan katalitik tozalash usuli S 0 2 gazini S 0 3 gazigacha nitroz yoki kontakt usulda oksidlash va hosil boMgan gazdan sulfat kislota olishga asoslangandir. Nitroz usulda S 0 2 tarkibli chiqindi gazga N 0 3: S 0 2 > 2:1 nisbatda azot oksidlari aralashtiriladi. Shunda quyidagi reaksiya sodir bo‘ladi: s o 2
2
2
4
www.ziyouz.com kutubxonasi Hosil bo'layotgan sulfat kislota konsentratsiyasi bunda bug‘simon holatda bo'ladi. Ushbu sulfat kislota bug'lari bilan aw al tarkibidagi reaksiyada hosil bo'lgan NO gazlarini qayta havo kislorodi ishtirokida azot dioksidigacha oksidlanadi va keyingi bosqichda 80%li sulfat kislota bilan yuviladi. Shunda sulfat kislota bilan nitrozil sulfat kislotalari hosil bo'ladi. Oxiigisi havo yordamida puflanganda N 0 2 gazi ajralib chiqadi va alohida qolgan H2S 0 4 kislotaning asosiy qismi qayta tutun gazlarini yuvib tozalashga yuboriladi. Qolgan H 2S 0 4 kislotaning ortiqchasi esa tayyor tovar mahsulot sifatida iste’molchiga yuboriladi. Reaksiyada ishlatilayotgan va hosil bo'layotgan N 0 2 gazlarining ortiqchasi ham nitrat kislota olish uchun ishlatiladi. Azot kislotasi ishlab chiqarish jarayonida hosil bo'ladigan nitroz gazlarining tarkibida S 0 2 gazlari bor tutun gazlariga aralashtirish bilan yuqorida sharx berib o'tilgan texnologiya asosida 0,3% S 0 2, 0,01% S 0 3, 0,06% N 0 2 tarkibdagi chiqindi gazlarni 95%gacha tozalab, 80%li konsentratsiyali sulfat kislotasi va 50%li nitrat kislotasi olish mumkin. Kontakt usulda tutun gazlari 99%gacha kul qoldiqlaridan tozalanib vanadiy kontakti yuklangan reaktorga yuboriladi. Bu yerda 450°C da S 0 2 gazlari S 0 3 gazigacha gaz tarkibidagi kislorod ta ’sirida oksid lanadi. Konvertorlangan gazlar keyin 230°C gacha sovitilib, sulfat kislotasi bilan yuviladi. Absorberdan chiqayotgan qolgan gazlar to lasim o n filtrd a n (sulfat kislota tu m a n la rin i ushlab qolish maqsadida) o'tkazilib, atmosfera havosiga m o'ri orqali chiqarib yuboriladi. Ushbu tozalash jarayonida 80%li konsentratsiyadagi sul fat kislotasi olinadi. Hozirgi kunda to g '-k o n sanoatida rudalarni tayyorlash jarayonida hosil bo'layotgan S 0 2 tarkibli chiqindi tutun gazlaridan yuqorida sharx berib o'tilgan texnologiyalar asosida tutun gazlarini tozalash bilan birgalikda kerakli sulfat kislotasi mahsulotini olish mumkin. Masalan, Olmaliq tog'-kon metallurgiya kombinatida bunday qurilma faoliyat ko'rsatmoqda. Nazorat uchun savollar: 1. Chiqindi gazlarni oltingugurt dioksididan katalitik usulda tozalash usuli qanday amalga oshiriladi? 2. Katalitik tozalash usulining afzalligi nim alardan iborat? 3. Katalitik tozalash jarayonida hosil bo'lgan mahsulot nima?
www.ziyouz.com kutubxonasi Ю-ВОВ. CHIQINDI GAZLARNI AZOT OKSIDLARIDAN TOZALASH TEXNOLOGIYALARI A zo t o k sid li c h iq in d i g a z la r k im y o s a n o a tin in g a z o tli birikmalarini ishlab chiqarish korxonalarida, katalizatorlar ishlab chiqarishda, neftni qayta ishlash korxonalarida, issiqlik energetika qurilm alarida yoqilg‘i yondirilganda va shu kabi boshqa ishlab chiqarishlarda hosil bo ‘ladi. Azot oksidlari o ‘ta zaharli gazlar q ato rig a kiradi. Bu gazlar inson organizm ida q a to r noxush o q ib a tla rg a o lib k e lad i: 0 ‘p ka s h ish i, n afas yoM larin in g yallig‘lanishi, nerv sistemasining buzilishi, ko‘zning shikastlanishi va boshqalar. Shu bilan bir qatorda azot oksidlari o ‘sim liklarning barglarini kuydiradi, m etall uskunalarini korroziyaga uchratib, xalq xo‘jaligiga salbiy ta ’sir ko‘rsatadi. Azot oksidlarining ruxsat etilgan chegaraviy konsentratsiyasi (R EC hK ) 0,085 m g /m 3 ni tashkil etadi. Azotning quyidagi kislorodli birikmalari mavjud: N 20 , N O , N 0 2, N 30 3, N 20 5, N 20 4, N 0 3, N 20 6.
Hozirgi kunda azot oksidli chiqindi gazlarni zararsizlantirish uchun absorbsion, absorbsion va katalitik usullar qo‘llaniladi.
Download 3.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|