M porsaev, B. Sh. Safarov, D. Q. Usmanova raqamliiqtisodiyot asoslari

1.1.3-rasm. 3 D - uch o‘lchovli modellarni ishlab chiqarish uchun
printer



M
3D - prototiplash -virtual 3D - model asosida jismoniy ob- yektni yaratish usuli (1.1.3-rasm.):
anba: hi-news.ru
Bugungi kunda 3D-bosma texnologiyalarining ko‘pligi mavjud, biroq ularning barchasi elektron ma’lumotlar-kompyuter SAPR modeli - STL formati) bo‘yicha qattiq geometriyani qat- lamli yaratish tamoyiliga asoslanadi. 3D texnologiyalaridan foy- dalanish ishlab chiqarish tannarxini kamaytirish, yangi, yuqori malakali ish o‘rinlari bilan ta’minlashi kutilmoqda.
Blokcheyn - ma’lum qoidalarga muvofiq qurilgan ma’lu- motlarni o‘z ichiga olgan bloklarning doimiy ketma-ket zanjiri (bog‘langan ro‘yxat). Ko‘pincha blok zanjirlarining nusxalari bir- biridan mustaqil ravishda turli xil kompyuterlarda saqlanadi.
Blokcheyn texnologiyasi tranzaktsiyalarni amalga oshirishga imkon beradi - qimmatli ma’lumotni, masalan, valyutani yoki shartnoma majburiyatlarini nusxa ko‘chirmasdan va nusxalarni taqqoslamasdan - ko‘plab mustaqil va anonim foydalanuvchilar - tugunlar o‘rtasida tarqatish usuli. Shuni ta’kidlash kerakki, bi- rinchi navbatda, blok texnologiya shaffofligi va xavfsizligini jalb qilganligi sababli, o‘rnatilgan tashkilotlar - banklar, hukumatlar, kontragentlar va boshqalar uchun ishonch darajasi past bo‘lgan mamlakatlar va tarmoqlar uchun dolzarbdir.
Blokcheyn texnologiyasi bunday pul yoki shartnoma maj­buriyatlarini sifatida qimmatli ma’lumotlarni, uzatish, uni nusxa
va keyin nusxalari solishtirish holda - tugunlari - mustaqil va anonim foydalanuvchilar ko‘p sonli o‘rtasida taqsimlash uchun bir usul. Ta’kidlash kerakki, birinchi navbatda, blokcheyn, tashkil etilgan tashkilotlarga bo‘lgan ishonch darajasi past bo‘lgan mamlakatlar va sohalar uchun - banklar, hukumatlar, pudratchilar va boshqalar uchun muhimdir, chunki texnologiya shaffofligi va xavfsizligi bilan e’tiborni tortadi.
Bloklash texnologiyasi kriptovalyutalarni yaratishga imkon beradi. Kriptovalyuta - kompyuter tarmog‘iga murojaat raqamli valyuta.
Visa - VISA B2B Connect, Disney, IBM, Dubay, Xitoy, Ko- reya hukumati blok - tranzaksiyalar loyihasida faol ishlamoqda.
Blok - muayyan qoidalarga muvofiq tuzilgan, axborotni o‘z ichiga olgan doimiy ketma-ket bloklar zanjiri (bog‘langan ro‘yxat). Ko‘pincha bloklar zanjirlarining nusxalari bir-biridan mustaqil ravishda turli xil kompyuterlarda saqlanadi.
Sun'iy intellekt (AI). Sun’iy intellekt texnologiyalari mash- inani o‘rganish, tasvirni aniqlash va nutq kabi ishlanmalarni o‘z ichiga oladi. AI, AKT, media-sanoat, chakana savdo, sog‘liqni saqlash va boshqa sohalarda qo‘llaniladi. AI eng yaxshi uchta so- hada amalga oshiriladi: telekommunikatsiya, avtomobilsozlik va moliyaviy xizmatlar.
Virtual voqeylik - texnik vositalar orqali yaratilgan dunyo, un­ing his-tuyg‘ulari orqali insonga uzatiladi: ko‘rish, eshitish, teginish va boshqalar. Virtual voqeylik ta’sirga ta’sir va reaktsiyalarni taqlid qiladi. Haqiqiy his-tuyg‘ularning ishonchli majmuasini yaratish uchun virtual voqeylikning xususiyatlari va qayta ta’siri (react- siya)ning kompyuter sintezi real vaqtda amalga oshiriladi. Virtual voqeylik texnologiyasi foydalanuvchini sun’iy yo‘l bilan yaratilgan o‘xshash (simulyatsiya qilingan) muhitga o‘tkazish uchun komp­yuter imkoniyatlaridan foydalanishga imkon beradi. Sizning oldin- gizda ekranga qarash o‘rniga, virtual voqeylikda uch o‘lchamli dun- yoga sho‘ng‘ish va u bilan muloqot qilish (1.1.4-rasm). Simul- yatsiyaga turli xil hislar o‘tkaziladi, siz hatto unda xushbo‘y hidni his qilishingiz mumkin. Hozircha bu faqat kompyuter uskuna- lari va tarkibiy qismlarining imkoniyatlari bilan cheklangan.
Virtual voqeylik obyektlari odatda moddiy voqelikning o‘xshash obyektlarining hatti-harakatlariga yaqinlashadi. Foyda- lanuvchi ushbu obyektlarda fizikaning haqiqiy qonunlariga muvo- fiq harakat qilishi mumkin (tortish kuchi, suv xususiyatlari, obyektlar bilan to‘qnashuv, ko‘zgu va boshqalar). Virtual voqey- likni kopaytirilgan bilan aralashtirib yubormaslik kerak. Ular- ning tub farqi shundaki, virtual haqiqat yangi sun’iy dunyoni qu- radi, kengaytirilgan haqiqat faqat individual sun’iy elementlarni real dunyo idrokiga olib keladi.

4.