М. X o d jit d in o V a, Л. Kizayev suv kimyosi va míkrobíologiya

Slepiococceale
oilasiga bcsh avlod: 
Síerfococcus^ Len-conosioc, 
Pediococcus, Aerococcus
va 
CeemcUa
k iradi. U la rn in g vakillari 
sut, qatiq m ahsulotlari, silos tayyorlashda va h o k a z o la rd a katta rol 
o ‘ynaydi. M azkur oilaga m ansub o rg a n iz m la r h a r xil uzunlikdagi 
zanjir hosil qiladigan sfera yoki oval shakldagi h u ja y ra la rd ir, ular,
* 
Lai. ßrmus
— p ish iq , q a ttiq , 
cutes
— tcri dcm akch’r,

---

sh u n in g d ek , te tra d a la r iiam hosil qiladi. H a rak atlan m a y d i, spora 
h o sil q ilm a y d i. X e m o o r g a n o tr o ila r . F a k u lta tiv a n a e r o b la r . 
U g lev o d larn i a c h itib , sut, sirka va c h u m o li kislotalar, etil spirt va 
S O 2 hosil q ilad i. T u p ro q d a o ‘sim Iiklar yuzasida, su td a va sut 
m ah su lo tla rid a k o ‘p uchraydi.
P c p to c o c c a sc a le oilasiga t o ‘rt aviod kiradi. U lar P eptococcus, 
Peptostreptococcu, Ruminococcus
va 
Sarcina
lardir. B ularning 
hujayralari sfera shaklda b o 'lib , yakka va ju ft holda, zanjir shaklida 
yoki t e t r a e d r v a k u b ik sim o n p a k e tc h a la r sh ak lid a u c h ra y d i. 
H a ra k a tla n m a y d i. S p o ra hosil q ilm a y d i. X e m o o rg a n o tro fia r. 
A yrim lari u g lev o d larn i achitadi. A naerob. T u p ro q d a , o ‘sim Iiklar 
yuzasida, o d a m va hayvonlarning oshqozon-ichagida ko‘p tarqalgan. 
Ayrim tu riari o d a m d a kasallik q o ‘zg‘atadi. 
Ruminococcus
aviodining 
vakillari kavsh qaytaruvchi hayvon lar q a tq o rn id a n ham topilgan; 
u yerdagi sellu lo zan in g achitishida k a tta roi o ‘ynaydi.
2 - 
c n d o sp o ra hosil qiluvchi tay o q c h a va k o k k lar. M az k u r 
g u n ih o rg a n iz m la ri 
Bacillaceale
oilasiga biriashgan b o ‘lib, unga 
besh avlod m an su b . B ular 
Bacillus, Sporolactobacilhis, Clastri- 
dium, Desulfotomaculum
va 
Sporosarcina
lar. H ujayralari (S p o ro - 
sarcina a v io d in in g vakillaridan tash q ari) tayoq chasim o n. H a rk a t- 
c h a n b o 'lib , xivchinlari peretrixial joylashgan (harakatlanm aydigan 
shakllari h am bor). Spora hasil qiladi. Batsillarsporasi ona hujayraning 
h ar xil qism ida joylashishi m um kin; b u n d a uning shakli o ‘zgarm aydi 
yoki t o ‘g ‘n ag ‘ich , u rch u q yoki baraban tayoqchasi shakliga kiradi. 
C lastrid iu m n in g sporalari ko‘p in ch a o n a hujayradan en li boMadi. 
Bu ho l k lo strid ia l yoki p lek trid ial h u ja y ra la r hosil boM ishini 
o so n la sh tira d i. G ra m m u sb a t, ae ro b (B acillus va S p o ro sarc in a 
avlodlari), a n a e ro b (C iastridium va D eculfotom aculum avlodlari), 
fakultativ a n a e ro b (S pordaelobacillus avlodi).
M a z k u r g u ru h vakillari tu p ro q d a , suvda, shunin gd ek, od am
va h ay v o n larn in g hazm qiiish sistem asida ko‘p tarqalgnn. Saprofit. 
Turii o rganik m oddalarning parchalanishida ishtirok etadi. Bacillus 
va C ia strid iu m av lodiarining tu riari o rasida o d am , hayvonlar, 
o ‘sim lik lar va h ash a ro lla rd a kasallik q o ‘zg‘atuv ch ilar ham bor. 
D e su lfo to m a c u lu m avlodi sulfatlarni sulfidlargacha q aytaruvchi 
a n a e ro b , s p o ra hosil qiluvchi bakteriyalardir.

---

3 - 
gram m usbat tayoqchasim on b a k te riy a la r, en d o sp o ra hosil 
q i l m a y d i. M a z k u r g u r u h g a m a n s u b b a k t e r i y a l a r b i t t a
Lactovacillaceae oilasiga kiradi. U lar to ‘g‘ri yoki egilgan tayoqchalar 
b o 'lib , yakka-yakka yoki z a n jir hosil qilib y ash a y d i. S p o ra hosil 
qilm aydi. H a rk atlan m ay d i. A n aero b yoki fa k u lta tiv an aero b lar. 
U glevodlarni bijg‘itib sut kislota hosil qiladi. T u p ro q d a , o ‘sim lik - 
larda, hayvo nlarning o s h q o z o n -ic h a g id a , g o ‘ng m ah su lo tla ri va 
hokazolarda uchraydi.
M azkur oilaga