Magistratura bo’limi
Download 1.05 Mb. Pdf ko'rish
|
ijtimoiy himoya tizimi va unda pensiya tizimining rivojlanish yonalishlari
14-jadval.
Rivojlanayotgan mamlakatlarda pensiya tizimining asosiy kо‘rsatkichlari 1 . Kо‘rsatkichlar Taksimlash tizimida O’zbekiston Pensiya fondiga yagona ijtimoiy tо‘lov 28,0
24,8 YaIM da pensiya tizimi xarajatlarining ulushi 7,2
8,0 O’rtacha pensiyaning о‘rtacha ish haqidagi ulushi 47,0
37,5
Inqirozlar tahlili va tajribalari shuni kо‘rsatadiki, ish haqi miqdorining pasayish sur’ati yalpi ichki mahsulotning qisqarishiga nisbatan ikki marta yuqori bо‘lgan. Bozor iqtisodiyotiga о‘tish mamlakatlari davlat pensiya tizimini moliyalashtirish borasida kutilmagan holatlarga duch kelganliklari sababli pensiya tizimining asosiy unsurlarini о‘zgartirishga va isloh qilishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqdilar. Birinchi navbatda, mamlakatlar pensiya fondining moliyaviy holatini, yaxshilash uchun davlat pensiya tizimi daromadlarinig qо‘shimcha manbalarini topish yoki xarajatlarini qisqartirish yо‘llarini izlay boshladilar. Aksariat davlatlarda qо‘llaniladigan ayrim qisqa
1 Хинц Р., Звинине А.Я., Билецки С., Богомолова Т. Государственные пенсионные системы. Модели тестирования стресса объязатеьныых пенсионных систем в странах со среднем уровнем дохода и в развивающихся странах. Доклад для обсуждения по социальной зашите. Всемирный банк. 2009. сентябр.
76
muddatli choralarning uzoq istiqbolda qо‘shimcha xarajatlarining kо‘payishiga olib kelishi e’tiborga olindi. Masalan, Rossiya va Ruminiya pensiya tо‘lovlari stavkasini qisqartirishdi. Estoniya, Latviya, Litva va Ruminiya jamg‘arib boriladigan pensiya tizimiga pensiya tо‘lovlari tо‘lanishi rejalashtirilgan pensiya tо‘lovlari ortishini tо‘xtatdi. Odatda hukumatlar ishsizlik darajasini ortishiga javoban pensiyaga erta chiqish va nogironlikni olishga qaratilgan cheklovlarni kamaytirishga yо‘naltirilgan chora-tadbirlarni qо‘llardilar. Hozirda ishsizlik darajasining ortishi pensiya fondlarining taqchillik darajasini yanada murakkablashtirmoqda. Chunki daromadlar tо‘xtovsiz kamaygan holda xarajatlar ortmoqda. Shunday qilib, ayrim mamlakatlarda pensiya tо‘lovlari stavkasinig ortishi davlatlarning kelajakdagi javobgarligini yanada oshiradi.
Budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining likvidli mablag‘lari etarli bо‘lishni ta’minlash maqsadga muvofiq bо‘ladi. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining pensiya tizimiga ta’siri chuqur tahlil qilish ushbu mamlakatlarning pensiya tizimini isloh etish borasida jamlangan ilg‘or tajribalaridan O’zbekistonda pensiya tizimini rivojlantrish takomillashtirish jarayonida ijodiy foydalanish imkoniyatlari borasida qator xulosalar qilindi. 1. O’zbekistonda pensiya tizimini bosqichma-bosqich isloh etishning strategik kontseptsiyasini ishlab chiqish zarur. 2. O’zbekistonda kо‘p darajali aralash pensiya tizimini shakllantirish maqsadga muvofiq bо‘ladi. 3. O’zbekistonda pensiya tizimining moliyaviy barqarorligini ta’minlashga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar tizimini amalga oshirish lozim. 4. O’zbekistonda pensiya tizimidagi turli imtiyozlarni va pensiyaga barvaqt chiqishni kamaytirishga qaratilgan izchil chora-tadbirlarni muntazam amalga oshirish.
77
5. O’zbekistonda mavjud pensiya tizimini modernizatsiyalashda pensiya miqdorini mehnat stajiga qarab emas, balki, sug‘urta stajiga, sug‘urta badalini tо‘lashga bosqichma-bosqich о‘tish.
Download 1.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling