Magnit Materiallari To`g`risida

Magnit Materiallari To`g`risida
1.Magnit materiallari sinflanishi
2.Magnit materiallari xossalari
3.Yumshoq magnit materiallar va ularning qo`llanishi
Foydalanilgan adabiyotlar


Magnit materiallari sinflanishi
Elektrontexnika materiallari bu elektr va magnit maydonida ma’lum bir xususiyati bilan tavsiflanadi, bular amaliyotda elektr va magnit ma ydon ta’siri berilishiga qarab qo‘llaniladi.
Elektrontexnik materiallar magnit maydonida 2 guruhga bo‘linadi: kuchli va kuchsiz magnit materiallar.
Elektr maydonida ular 3 guruhga bo‘linadi:
1. O‘tkazgichlar.
2. Yarimo‘tkazgichlar.
3. Dielektriklar.
Metallar - bu materiallarning xona haroratida solishtirma o‘tkazuvchanligi σ =­10-6 ­÷ 10-4 (Om ∙sm) ni tashkil etadi.
Yarim o‘tkazgich materiallar – solishtirma o‘tkazuvchanligi xona haroratida σ =­10-4 ­÷ 1010 (Om∙sm) ni tashkil etib, ularning elekrofizik xossasi metallardan farqli holda tashqi ta’sirga: yorug‘lik, bosim, elektr maydon hamda haroratga juda ta’sirchan bo‘ladi.
Dielektrik materiallar - bu odatda solishtirma o‘tkazuvchanligi juda kichik bo‘lib, b = 1010 ÷ 1015 (Om ∙ cm) bo‘lgan va elektr xususiyati qutblangan qonuniyatiga bo‘ysunuvchi material hisoblanadi.
O‘tkazuvchan material deb - elektr o‘tkazuvchanligi yuqori bo‘lgan materiallarga aytiladi. Ularni texnikada qo‘llanilishiga sabab, normal haroratda juda yuqori solishtirma elektr o‘tkazuvchanlikka egaligidir.
Yarim o‘tkazgich materiallar deb – o‘tkazuvchan va o‘tkazmaydigan (dielektrik) materiallar oralig‘idagi materiallarga aytiladi.
Bularni boshqa materiallardan farqi solishtirma o‘tkazuvchanligi tok tashuvchilarning konsentrasiyasiga hamda tashqi energetik xolatiga, haroratga va yorug‘likka bog‘liqligidir.
Dielektrik materiallar deb - elektr xususiyati qutblanishga bo‘ysinuvchi va solishtirma o‘tkazuvchanligi juda kichik bo‘lgan materiallarga aytiladi. Dielektrik materiallar 2 turga bo‘linadi:
1. Passiv
2. Aktiv (faol).
Passiv dielektrik materiallar ko‘pincha elektro - izolyasiya sifatida qo‘llaniladi. Bunga misol qilib, oddiy kondensatorni olish mumkin. Aktiv dielektriklar ko‘pincha lazer texnikasida qo‘llaniladi. O‘tkazuvchan materiallarning solishtirma qarshiligi <10-5 Om∙m dielektrik materiallar qarshiligi esa <10 8 Om∙m.
Ular shunday tabiiy ravishda boshqa materiallarga nisbatan jozibali yoki jirkanch xususiyatlarga ega. Sifatida tanilgan bu kuch magnetizm yoki magnit kuch, elektromagnit nurlanishning ikkita tarkibiy qismlaridan biri bo'lib, dipol deb nomlangan magnit maydon hosil qiladigan (ijobiy va manfiy qutbli) elektronlarning materiyadagi hizalanishi natijasida hosil bo'ladi.
Magnit materiallar qadim zamonlardan buyon inson tomonidan o'rganilib kelinib, bugungi kunda ular ko'plab sanoat va kundalik dasturlarda qo'llanilmoqda. Ular magnitning mavjudligiga javob berishlari bilan osongina tanib olinadilar (aslida ular magnitlarni qurish uchun ishlatiladi) yoki elektromagnit (magnit maydonlarni hosil qilishga qodir elektr davri).
Diamagnetik. Ushbu materiallar magnit maydonlarni past intensivlik kuchlari yordamida qaytaradi, natijada ularni vaqtincha bosib olish mumkin.
Paramagnitik. Magnit ta'siriga javob beradigan, o'ziga jalb etiladigan, ammo doimiy ravishda magnitlanishi mumkin bo'lmagan materiallar. Agar u magnit maydondan chiqarilsa, xususiyatlar shunchaki yo'qoladi.
Ferromagnitik. Oddiy sharoitlarda magnitga javob beradigan va bir muncha vaqt o'zlarining magnit maydonini yaratadigan temir va boshqa metallarga bog'langan kuchli magnit materiallar. Biroq, Kyuri harorati ko'tarilganda, ular paramagnetik bo'ladi.
Ferrimagnetik. Odatda ferrit va seramika turlaridan kelib chiqqan holda, bu materiallar doimiy magnitlanishga yoki to'yinganlikka sezgir, xuddi ferromagnitiklar singari, ular Kyuri haroratidan pastroq bo'lsa, lekin juda kam intensivlik bilan.
Superparamagnetik. Dielektrik matritsada suspenziyada bo'lgan va shu sababli ferromagnitning ba'zi xususiyatlarini, boshqalarini esa paramagnitikani saqlaydigan ferromagnit materiallar.
Ferritlar. Pastak elektr o'tkazuvchanligi bilan ta'minlangan ushbu keramika materiallari magnit kuchlarni temirga qaraganda ancha ko'proq saqlaydigan juda kuchli magnitdir.
Magnit emas. Magnit maydon chiziqlariga umuman ta'sir qilmaydigan materiallar, ya'ni magnetizmga hech qanday ta'sir ko'rsatmaydi.
Antiferromagnitik. Induktsiya qilingan magnit maydon ta'siri ostida ham, magnitlanishni rad etadigan materiallar, qanchalik kuchli bo'lmasin.