Maх-Zеndеr intеrfеrоmеtri yordamida havоning sindirish ko‘rsatkichini aniqlash. Laboratoriya ishi Mavzu: Maх-Zеndеr intеrfеrоmеtri yordamida havоning sindirish ko‘rsatkichini aniqlash. Ishdan maqsadi

Ishning bajarish tartibi:

• 
  Havo yostig‘ini damlang
  
• 
  Havo yostig‘i bilan lazer optik tayanch plitani (a) gorizontal tarzda mustahkam laboratoriya stoliga joylashtiring.
  
• 
  Lazerni tutib turgichga o‘rnating va uni tayanch plitaning chap chetiga joylashtiring.
  
• 
  Lazerni tarmoqqa ulang va uni qo‘shing.
  
• 
  Lazerni tutib turgichdagi regulirovka vintlarining uchta qotiruvchi gaykalarini bo‘shating.
  
• 
  Regulirovka vintlaridan foydalanib, lazerning balandligini va qiyaligini shunday sozlangki, nur tayanch plitadan 75 mm atrofida yuqoridan mutloqa gorizontal tarzda o‘tsin. Masofani lineyka bilan o‘lchang.
  
• 
  Kontrgaykalarni qotiring.
  

• 
  Nur bo‘lgichlarning (b) va (c) nurni gorizontal akslantirayotganini tekshiring; buning uchun har bir nur bo‘lgichning optik asosini lazer optikasi tayanch plitasining qarama-tomoniga nurning yo‘liga joylashtiring va yorug‘lik nurini lazer emissiyasi aperturasi yonidagi nuqtaga akslantiring.
  
• 
  Agar zarur bo‘lsa, stend sterjenidagi ikkita vint yordamida nur bo‘lgichlarining og‘ish burchagini va shu bilan nur yo‘lini to‘g‘irlang.
  
• 
  Asosiy sozlash vintidan foydalanib, (d) va (e) yassi ko‘zgularni shunday yustirovka qilingki, ular nurni gorizontal akslantirsin; buning uchun har bir yassi ko‘zguni lazer optikasi tayanch plitasining qarama-qarshi tomoniga nurning yo‘liga joylashtiring va yorug‘lik nurini lazer emissiyasi aperturasi yonidagi nuqtaga akslantiring.
  

Nur bo‘lgichlar va yassi ko‘zgularni yustirovka qilish:

• 
  Nur bo‘lgichdan (b) nurlarning yo‘lini nur bo‘lgich (c) chiqishini tekshiring va agar nurlarning yo‘li to‘g‘ri to‘rtburchakni ifoda etmasa, mos komponentalarni to‘g‘irlang.
  
• 
  Yassi ko‘zguni (e) lazer optik tayanch plitaga uzunlik bo‘yicha parallel siljiting va uni akslantirayotgan nur yassi ko‘zgudan (d) akslanayotgan nur va nur bo‘lgich (c) va shaffof ekranda (g) mos kelmaguncha to‘g‘rilang,
  

N


1.2-rasm. Max-Zender interferometri transportabel kamera bilan lazer optik tayanch plitada joylashish sxemasi.
a - lazer optik tayanch plita.
b, c - nur bo‘lgichlar.
d, e - nozik sozlanadigan yassi ko‘zgular.
f - sferik linza.
g - yarim shaffof ekran.
h - transportabel kamera
k - vakuum nasosini ulash uchun shlang.

urning vertikal yo‘lini yustirovka qilish:
Agar nur qismlari gorizontal tekislikdan farq qilsa:

• 
  Lazer optik tayanch plitadan har bir optik komponentning orqasida nurning balandligini yog‘och lineykadan foydalanib tekshiring va zarur bo‘lsa yassi ko‘zgularning va nur bo‘lgichlarning og‘ishini to‘g‘rilang.
  
• 
  Optik komponentlarni shunday sozlangki, ikki qaytgan guruhning eng intensive nurlari shaffof ekranda mos kelsin.
  
• 
  Ekran (g) bilan nur bo‘lgich (c) orasidagi masofani yana o‘lchang va ikki qaytgan nur paralleligini tekshiring.
  
• 
  Zarur bo‘lsa, yana sozlashni takrorlang
  
• 
  Yassi ko‘zgularni va nur bo‘lgichlarni shunday qayta sozlangki, ikkita qaytgan guruhning eng intensiv nurlari ekranda (g) mos kelsin.