Махсус дори турлари технологияси кафедраси

Доривор моддаларни биологик таъсирчанлигини in vitro усулида аниқлаш.
in vitro усулида доривор моддаларни биологик таъсирчанлигини суюқлик ошириш тезлиги орқали ўрганилади.
Дори моддани таркибидаги таъсир этувчи моддани суюқликка ажралиш тезлигини ўрганиш.Хар қандай дори моддасига ажралиш тезлигини ўрганиш лозим.


Доривор моддаларни биологик таъсирчанлигини in vivo усулида аниқлаш.
in vivo усулида хайвон организмларида ва тўқималарида олиб борилади. Ит, мушук, сичқон, каламушларда олиб борилади. Хайвон оғирлигига нисбатан / 1кг масса / олиб борилади.
Физик-кимевий хоссаси ва физиологик холати доривор моддаларни, дори моддаларни қаттиқлиги, форма шакллари, эрувчанлик. Полиморфизм- доривор субстанция узоқ вақтда бир хил шаклни сақлаб қолмаслиги.
Ацетилсалицил кислота 3 хил кристаллик шаклга эга. Булар бора-бора ўз шаклини йўқотади. Уларни олишда ташқи мухит, температура, босим таъсир кўрсатади.
Дисперслик қаттиқ дисперс моддалар кукунларини сочилувчанлик ва епишқоқлигини белгилайди.Майдалик даражаси қанча кичик бўлса дори модда шунча тез сўрилади ва қондаги концентрацияси кўпаяди.
Дори моддаларни сўрилиши. Дори моддаларни юбориш оғиз орқали, тўғри ичакка ва инъекция орқали олиб борилади. Масалан тўғри ичакка юборилган дори моддалар 7 минутдан кейин сўрила бошлайди.
ОҒиз орқали юборилган дорилар 30 минутдан кейин сўрила бошлайди.
қон томир орқали юборилган дори моддалар 1-2 минут вақт ичида таъсири юзага чиқади.
Дори моддаларини сўрилишини таъминлаш учун уларни қандай шаклда тайерлаш кераклигини биофармация орқали ендашилади.
Ердамчи моддаларни сўрилишига таъсири:
технологик омил
дори моддаларини сўрилиши
биотрансформация /метаболизм /
биологик таъсирчанлик


2.ДОРИВОР МОДДАЛАРНИ БИОЛГИК САМАРАДОРЛИГИНИ АНИҚЛАШ УСУЛЛАРИ


Биофармация асослари.
Биофармация ривожланишига 60-йилларда АҚШ да илмий изланишлар натижасида асос солинган. Дориларни таъсирини ўрганишда ердамчи моддаларни таъсири ўрганилади. Дорилар тасирини ўрганишнинг турли йўллари мавжуд. Биринчи навбатда дориларни таъсири, дориларни йўналтириш усулларига боғлиқлиги кўриб чиқилади ва уларни сўрилиш даражалари кузатилади /суппозиториялар, таблетка, мазь, инъекция/ 2. 0.
Иккинчи навбатда дориларни сўрилиши биологик суюқликка боғлиқ холда уларнинг диффузияланиши кинетик холатда кузатилади. Дориларни сўрилиши физиологик холатларга / жинси, еши ва организмни тузилиши / боғлиқ бўлади. Физиологик омилларда дори моддаларни организмга сўрилиши, дориларни организм суюқлигида метоболизмга учраши кузатилади.