Majburiyatlar hisobi

Misol.

• Misol.
• 1500 ming so’mlik nominal qiymatga ega uch yillik obligatsiyalar 1440 ming so’mga chegirma bilan sotib olindi. Qimmatli qog’ozning nominal qiymati va uning xarid qiymati o’rtasidagi farq 60 (1500-1440) diskont (chegirma) deb ataladi hamda xaridor (investor) taraf uchun daromad, sotuvchi (qarz beruvchi) taraf uchun esa - xarajat hisoblanadi.
• Buni quyidagicha izohlash mumkin, agar xuddi shunday kreditga qobillik yoki xatarni baholash bilan majburiyatlar bo’yicha bozor foiz stavkasi Ushbu qimmatli qog’ozlar bo’yicha belgilangan foiz stavkasidan, ya’ni mazkur qimmatli qog’ozda ko’rsatilgan foiz stavkasidan yuqori bo’lsa, qimmatli qog’ozlar chegirmalar bilan sotiladi.
• Chegirma joriy davrdagi daromad sifatida aks ettirilmaydi, balki obligatsiyaning butun muomala davrida (mazkur holatda 3-yil) teng ravishda taqsimlanadi. Chegirma summasi muddati kechiktirilgan daromad schyotlarida hisobga olinadi. Joriy chegirma sifatida - uning uchdan bir qismi (obligatsiya muomalasi 3 yil bo’lgani uchun) - 20 ming so’m, uzoq muddatlisi (keyingi ikki yilga taqsimlangan chegirma) - 40 ming so’m.
• Obligatsiyalarni chegirma bilzn xarid qilish muomalalari quyidagicha aks ettiriladi:
• Dt 0610 «Qimmatli qog’ozlar» 1500 m.s.
• Kt 5110 "Hisob-kitob schyoti" 1440 m.s.
• Kt 6210 "Diskont (chegirma) ko’rinishidagi kechiktirilgan daromadlar» 20 m.s.
• Kt 7210 "Diskont (chegirma) ko’rinishidagi uzoq muddatli kechiktirilgan daromadlar" 40 m.s.
• Obligatsiyalar bo’yichz chegirmalarni hisobdan chiqarish davriyligi, odatda ular bo’yicha hisoblab yoziladigan foiz daromadlari davriyligiga mos keladi.

Agar masalani soddalashgirish uchun obligatsiyalar bo’yicha foiz daromadlari bir marta yil oxirida hisoblab yoziladi,

• Agar masalani soddalashgirish uchun obligatsiyalar bo’yicha foiz daromadlari bir marta yil oxirida hisoblab yoziladi,
• deb faraz qiladigan bo’lsak, chegirma ham ushbu muddatlarda hisobdan chiqariladi:
• Dt 6210 "Diskont (chegirma) ko’rinishidagi kechiktirilgzn daromadlar» 20 m.s.
• Kt 9530 "Foizlar ko’rinishidagi daromadlar" 20 m.s.
• Obligatsiyalar bo’yicha diskont (chegirma)ning joriy qismini hisobdan chiqarish chog’ida yana bir buxgalteriya yozuvi qayd etiladi:
• kelgusi yil hisobdan chikariladigan muddati kechiktirilgan uzoq muddatli chegirmalar qismi joriy qismga o’tkaziladi:
• Dt 7210 "Diskont (chegirma) ko’rinishidagi uzoq muddatli kechiktirilgan daromadlar" 20 m.s.
• Kt 6210 "Diskont (chegirma) ko’rinishidagi kechiktirilgan daromadlar" 20 m.s.
• Shunday qilib, 3 yil davomida butun chegirma hisobdan chiqariladi.
• 6210 va 7210 schyotlarda mukofot (ustama) ko’rinishidagi muddati kechiktirilgan daromadlar hisobga olinadi hamda faqat qarz beruvchi (obligatsiyalarni sotuvchi) tomonidan foydalaniladi.