Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar va pul muomalasi. Reja: Kirish Asosiy qism

Pul agregatlari (mlrd. so’m)

Sana	Keng ma’nodagi pul massasi (M2)	shu jumladan:
		Milliy valyutadagi pul massasi	shundan:				Chet el valyutasidagi depozitlar, milliy valyuta ekvivalentida
			Pul massasi (M1)	shundan:		Milliy valyutadagi boshqa depozitlar
				Muomaladagi naqd pullar (M0)	Milliy valyutagadi talab qilib olinguncha depozitlar
1	2=3+8	3=4+7	4=5+6	5	6	7	8
01.02.2015	23 669	18 137	12 589	5 766	6 823	5 548	5 532
01.01.2016	28 376	22 594	15 870	7 424	8 447	6 723	5 782
01.01.2017	32 698	26 862	19 818	9 058	10 760	7 045	5 836
01.01.2018	40 642	34 576	23 644	10 655	12 989	10 932	6 067
01.01.2019	50 227	41 470	27 955	13 209	14 746	13 515	8 758
01.01.2020	70 816	45 117	33 142	19 449	13 694	11 974	25 699
01.01.2021	80 165	54 896	38 593	22 164	16 429	16 303	25 269
01.01.2022	91 266	62 786	42 670	24 246	18 424	20 116	28 480
01.03.2020	88 491	61 020	40 042	22 227	17 815	20 978	27 471

1-jadval ma’lumotlaridan ko’rish mumkinki muamaladagi pul massasi 2015 yildan 2022 yil 1 yanvar holatiga qadar o’sish haltida bo’lgan. 2022 yil 1 yanvar holatiga keng ma’nodagi pul massasi miqdori (M2) 91,3 trln. so’mni tashkil etgan

Xulosa
Milliy iqtisodiyot xususiyatlarini inobatga olgan holda, pul-kredit siyosati rejimlarining o‘ziga xos jihatlari va ta’sirchanligi tahlili o‘rta muddatli istiqbolda Markaziy bankning ustuvor maqsadi sifatida narxlar barqarorligiga erishish vazifasiga inflyatsion targetlash rejimi juda mos kelishini ko‘rsatmoqda. Shundan kelib chiqqan holda, pul-kredit siyosatini amalga oshirishning tamoyil va usullarining inflyatsion targetlashga bosqichma-bosqich yo‘naltirish uchun zaruriy huquqiy asoslar va tayanch iqtisodiy sharoitlar yaratildi.
Xususan, pul muomalasini liberallashtirilishi va bozor sharoitlarida almashuv kursining shakllanishini ta’minlash bo‘yicha choralar, Markaziy bankning ustuvor maqsadlari va amaliy mustaqilligini aniq belgilanishi, pul-kredit siyosatini amalga oshirishning faol bosqichiga o‘tilishi, inflyatsiyani hisoblash va baholash usullarini takomillashtirilishi, shuningdek shaffoflikning oshirilishi va kommunikatsion siyosatning kuchaytirilishi kabi amaliy choralar inflyatsion targetlashga o‘tish uchun asosiy sharoitlarni yaratadi.
Shu bilan birga, mavjud xatarlar va to‘siqlar pul muomalasini rejimini joriy etish vazifasining bajarilishini qiyinlashtiradi.
O‘z navbatida, Markaziy bank asosiy e’tiborni prognozlash va tahliliy bazani mustahkamlashga, pul-kredit siyosati instrumentlarini takomillashtirish va ularning ta’sir kanallarini kuchaytirishga, komunikatsion siyosatni rivojlantirish va aholining ishonchini oshirish kabi vazifalarga qaratadi.
Markaziy bank ushbu rejimga bosqichma-bosqich o‘tish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirishda tegishli vazirlik va idoralar bilan sa’y-harakatlarni birlashtiradi va hamkorlikda faoliyat yuritadi.
Umuman olganda, pul muomalasini pul-kredit siyosati sohasining barcha jihatlarini tubdan qayta ko‘rib chiqish va takomillashtirishni talab etadi. Bu esa, o‘z navbatida, uzoq muddatli istiqbolda barqaror iqtisodiy o‘sishning asosi bo‘lgan makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlashda sifat jihatdan yangi bosqichga o‘tilishini anglatadi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. 1992 yil 8-dekabr.
   
2. 
   “O’zbekiston respublikasining valyutani tartibga solish to’g’risida”gi Qarori 15-noyabr 2019-yil
   
3. 
   “O’zbekiston respublikasining to’lovlar va to’lov tizimi to’g’risida”gi Qonuni 2019
   

4. Mirziyoyev Sh.M. “Qonun ustivorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi”. – Toshkent: “O’zbekiston”. 2017.-48b.
5. Mirziyoyev Sh.M. “Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz”.- Toshkent: 2016.-56b.
6. 13. O’zbekiston Respublikаsining “Bаnklаr vа bаnk fаoliyati to’g’risidа” gi Qonuni. 7 noyabr 2019 yil.
7. Abdullayeva Sh.Z. Pul, kredit va banklar. Darslik.-T.: “IQTISODMOLIYA”, 2008.
8. Bobaqulov T.I., Abdullayev U.A. Isakov J.Ya. “Monetar siyosat” Darslik. – “Iqtisod-Moliya”, 2019. 274 b.
9. Bobaqulov T.I., Abdullayev U.A. “Xalqaro valyuta-kredit munosabatlari” Darslik. – “Iqtisod-Moliya”, 2019. 241 b.
10. Rashidov O.Y., Alimov I.I., Toymuhamedov I.R., Tojiev R.R. Pul, kredit va banklar. Darslik. – T.: TDIU. 2018 y. – 428 b.
11. Qoraliyev T.,OrtiqovU. Bank resurslari va ularni boshqarish. Toshkent. 2018 y.
12. Аbdullаyevа SH.Z. va boshqalar. “Pul vа bаnklаr” Dаrslik. T.: - “IQTISODMOLIYA”, 2019 y. – 628 b.
13. Абдуллаева Ш., Азизов У., Давирова Ш. Международные валютнокредитные отношения: Учебное пособие. – Т.: “Iqtisod-Moliya”, 2020 г. – 736 стр.
Internet saytlari
http//www.cbu.uz - (O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki).
http//www.stat.uz - (O’zbekiston Respublikasi Statistika qo’mitasi).
http://www.lex.uz - (O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi).

1^ Cbu.uz

2^ Cbu.uz

3^ Cbu.uz