Makroiqtisodiy muvozanatning Keyns modeli

3.2 Davlat va aholi daromadlari va xarajatlari balansi

Iqtisodiyot muvozanatini ta'minlash uchun quyidagi ustuvor chora-tadbirlarni amalga oshirish maqsadga muvofiqdir:

 jamlanma byudjet taqchilligini yalpi ichki mahsulotning 0 foizigacha kamaytirish, shu bilan birga iqtisodiyotga soliq yukining mumkin bo‘lgan eng past darajasini quyidagi yo‘llar bilan ta’minlash imkoniyatlarini ko‘rib chiqish:
 davlat mulkini sotishdan tushadigan daromadlarni oshirish hisobiga byudjetning daromad qismini mustahkamlash;
 aholini uy-joy kommunal xo‘jaligi va transportga maqsadli bo‘lmagan subsidiyalashni qisqartirish;
 real sektorni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashning maqbul shakllarini belgilash va uni ta’minlashga yondashuvlarni o‘zgartirish: tanlash va ustuvorlik korxonalarni qo‘llab-quvvatlashning eng muhim tamoyiliga aylanishi kerak;
 byudjetning ijtimoiy majburiyatlarini barqaror moliyalashtirishni ta’minlash. Shu bilan birga, ijtimoiy yordam ko'rsatish, byudjet xizmatlarini ko'rsatishda maksimal darajada manzillilikka erishish zarur;
 byudjetning chet el valyutasidagi xarajatlarini tejash imkoniyatlarini baholagan holda inventarizatsiyadan o‘tkazish;
 davlat investitsiyalari samaradorligini oshirish masalalarini ishlab chiqish, shu jumladan. "Belarus Respublikasi Taraqqiyot banki" RUEni yaratish orqali.
Davlat moliyasini muvozanatlash masalalarini hal qilishda bir vaqtning o'zida iqtisodiyotning boshqa tarmoqlarida muvozanatga erishishga ko'maklashish imkoniyatlarini hisobga olish kerak. Shunday qilib, davlat investitsiyalarini cheklash barqaror rivojlanish va iqtisodiy o'sish istiqbollariga ta'sir qiladi. Binobarin, davlat moliyalashtirishni qisqartirgan holda investitsiyalarning boshqa manbalarini, shu jumladan davlat-xususiy sheriklik mexanizmlarini qo‘llash orqali topish maqsadga muvofiq [18].
Respublikada nominal ish haqining yuqori o'sish sur'atlari, real ish haqining mehnat unumdorligi va yalpi ichki mahsulotning o'sish sur'atlaridan yuqori o'sish sur'atlari, aholiga imtiyozli uy-joy subsidiyalari, shuningdek, uy-joy va iste'mol tovarlari uchun kreditlar berilishi natijasida aholining iste'mol talabining sezilarli darajada oshishi respublikada inflyatsiyaning o'sishiga olib keldi, valyuta va kredit bozorlariga sezilarli bosim o'tkazdi.
Shu bilan birga, aholining turli ijtimoiy to‘lovlar, uy-joy subsidiyalari va imtiyozli kreditlar ko‘rinishidagi faol davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi aholi omonatlarini oshirib, so‘nggi paytlarda jamg‘armalarga nisbatan pastroq bo‘lib qoldi. Vaziyatni aholining kreditlar bo'yicha qarzlarining o'sishi, aholining devalvatsion kutishlari, 2011 yil mart oyidan boshlab aholi omonatlarining mamlakat banklaridan chiqib ketishiga sabab bo'lgan valyuta bozoridagi vaziyat keskinlashtirmoqda.
Shunday qilib, yuqoridagi omillarning barchasi iqtisodiyot tarmoqlarida, jumladan, maishiy sektorda nomutanosiblikni keltirib chiqardi. Shu munosabat bilan joriy yilda aholi daromadlari va xarajatlarini muvozanatlashning eng muhim vazifalari etib quyidagilar belgilanishi kerak:
 iste’mol bozorida taklifning kengayishi va aholining jamg‘armaga moyilligining o‘sishi bilan mutanosib ravishda aholining pul daromadlari o‘sishini ta’minlash;
 ish haqining o'sishini cheklash;
 mehnat unumdorligining o‘sish sur’atlarining real ish haqining o‘sish sur’atlaridan yuqori bo‘lishini ta’minlash;
 uy-joy qurilishini imtiyozli kreditlash hajmini qisqartirish;
 tashkillashtirilgan saqlash shakllarida aholidan mablag‘larni jalb qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish va boshqalar.