3. Prognoz ssenariylarini tuzish
9.3.1-rasm. Uch pog‘onali ierarxiya tizimi
“Maqsadlar daraxti” tizim, ob’ekt, jarayonlarni tahlil qilishda foydalaniladi. Unda bir qator tarkibiy va ierarxik pog‘onalarni ajratish mumkin. “Maqsadlar daraxti” pastki pog‘onalarida eng mayda tarkibiy qismlarni izchillik bilan belgilash yo‘li bilan tuziladi
3. Prognoz ssenariylarini tuzish
bitta cho‘qqidan chiqadigan shoxlar tutashgan ko‘plikni shakllantirishi lozim
bitta cho‘qqidan chiqadigan shoxlar bir-birin inkor etadigan bo‘lishi, ya’ni bitta cho‘qqidan chiqadigan ikki har xil shoxlar bilan taqdim etilgan ob’ektlarning qisman bo‘lsa ham o‘xshab ketish joylari bo‘lmasligi lozim;
me’yoriy prognozlashda foydalaniladigan “maqsadlar daraxti” maqsadlarning yig‘indisi hisoblanadi.
“Maqsadlar daraxti”ni tuzish uchta shartlar borligini qayd etish lozim:
Birinchidan,
Ikkinchidan,
Uchinchidan
4. Prognozlashning ekstrapolyasiya usuli
Tendensiya ekstrapolyasiyalashni statistik tarzda tahlil qilishda harakatlarning izchilligi quyidagilardan iborat:
vazifalar aniq qo‘yilishi, prognoz qilinayotgan ob’ektning mumkin bo‘lgan rivojlanishi to‘g‘risida gipotezalarni ilgari surish, mazkur ob’ektni rivojlantirishga ko‘maklashuvchi va to‘sqinlik qiluvchi omillarni muhokama qilish, zarur ekstrapolyasiyani va uning lozim bo‘lgan uzoqliligini aniqlash lozim;
ko‘rsatkichlar tizimini tanlash, har bir alohida ko‘rsatkichlarga ta’alluqli turli o‘lchov birlikni birxillashtirishlozim;
ma’lumotlarni yig‘ish va tizimlashtirish lozim. Ularni tegishli jadvallarga kiritishdan avval ma’lumotlarning bir xilligi va ularni taqoslama qilishga moyil bo‘lganligi yana bir bor tekshiriladi: ayrim ma’lumotlar seriyali buyumlarga ta’alluqli, boshqalari esa faqatgina qurilma ob’ektlarni tavsiflab berishi mumkin;
yuqorida sanab o‘tilgan talablar bajarilsa, navbatdagi vazifa ma’lumotlarni statistik tarzda tahlil qilish va bevosita ekstrapolyasiya qilish chog‘ida o‘rganilayotgan ko‘rsatkichlarning o‘zgarish tendensiyasi yoki sabablarini aniqlash lozim.
1)
2)
3)
4)
Do'stlaringiz bilan baham: |
