Makroiqtisodiyot fanidan ma'ruza matni doc

15.4.-chizma. Aholisonio’sishiningiqtisodiymuvozanatgata’siri. 
Aholio’sishininghisobgaolganholdaR. 
Soloumodelinigrafikjihatdanifodalashuchunmehnatningkapitalbilanqurollanganligi
barqarordarajasini 
(k*) 
 
debbelgilaymiz. 
Aniqlaganimizdek, 
agarbirishchigato’g’rikeladigankapital 
(k=const) 
bo’lsaiqtisodiyotmuvozanatholatidabo’ladi. 
Agar 
k1bo’lsa, 
undaamaldagiinvestisiyalarularningkritikkattaligidanyuqoriva 
(k
1
) 
k* 
gaqadaro’sadi.  Agar k
2
>k*,  unda  investisiyalar  ularning kritik  darajasidan past  va 
(k
2)
  k* ga  qadarpasayadi.  
Model  iqtisodiyot  barqaror  holatda  bo’lishi  uchun  investisiyalar      sf(k)  
kapital chiqib ketishi va aholining o’sishi  (d+n)k oqibatlarini qoplashi kerakligini 
ko’rsatadi.  B  holda  kapital  bilan  qurollanganlik  (k)  va  mehnat  unumdorligi  (y) 
o’zgarmas qoladi. Lekin aholi o’sishida kapitalning doimiyligi rapital ham aholiga 
mos sur’atda o’sishi kerakligini anglatadi: ya’ni: 
 
ΔY/Y=ΔL/L=ΔΚ/K=n 
 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Bundan  quyidagi  xulosa    kelib  chiqadi:  aholining  o’sishi  –  iqtisoiyotning 
barqarorlik holati sharoiidagi uzluksiz iqtisodiy o’sishning sabablaridan biri. 
Biroq  agar  aholining  o’sishi  investisiyaning  oshishi  bilan  birga  bormasa, 
unda  bu  bir  ishchiga  tug’ri  keladigan  kapital  zahirasining  kamayishiga  olib 
keladi.Aholining  n  dan  n
1
  ga  o’sishi  (d+n)k  chizig’ini  yuqoriga  (d+n
1
)k    holatiga 
siljitadi.  Bu  esa  kapital  bilan  qurollanganlikni  k*  dan  k1*  gacha  qisqartiradi. 
Shunday  qilib,  R.Solou  modeli  aholi  o’sishining  yuqori  sur’atlarga  ega  bo’lgan 
davlatlarda  kapital  bilan  qurollanganlik  past  –demakki,  daromadlar  ham  past 
bo’lishini tushuntirib beradi. 
R.Soluningfikrigako’ra 
, 
barqarormuvozanatsharoitidakapital, 
mehnatvamilliydaromaddarajasibirxil,    aholisonio’sishigatengsur’atdao’sibboradi. 
Aholisoniningtezo’sishiiqtisodiyotningo’sishsur’atlarijadallashishigata’siretadi, 
ammobarqarormuvozanatholatidaaholijonboshigamahsulotishlabchiqarishkamayad
i. 
 
O’znavbatida, 
jamg’arishnormasiningoshirilishiaholijonboshigato’g’rikeladigandaromadmiqdorin
ioshiradivakapitalbilanqurollanganlikkoeffisentiniko’tarilishigaolibkeladi, 
lekinbarqarorholatdagio’sishsur’atigata’sirko’rsatmaydi. 
Shusabablibarqarorholatdagiiqtisodiyo’sishningyagonashartitexniktaraqqiyotningo
’sishsur’atihisoblanadi.