Maktabgacha katta yoshdagi bolalarda hayot xavfsizligi madaniyatini shakillantirishning psixologik xususiyatlari

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-26, Issue-2, January - 2023
 
17 
sog‘lig‘ining yomonlashuvi, shuningdek boshqa noxush holatlar kuzatilgan hollarda 
maktabgacha ta'lim tashkiloti xodimlari tomonidan zudlik bilan tibbiyot hamshirasiga, 
shuningdek tarbiyalanuvchining ota-onasiga yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarga 
xabar beriladi. Bunda tarbiyalanuvchining ota-onasi yoki ularning o‘rnini bosuvchi 
shaxslar yetib kelgunga qadar tibbiyot xodimi tomonidan birinchi tibbiy yordam 
ko‘rsatilishi lozim. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarning hayot hafsizligini ta’minlash birinchi navbatda 
tarbiyachining zimmasidagi mas’uliyatli ish hisoblanadi. Bu sabr-toqatni, tanlangan
maqsadga qat'iy rioya qilishni ,doimiy ogohlik va kuchli nazoratni talab qiladi. Shu 
o’rinda rus olimi N. A. Ostrovskiy "Inson uchun eng qimmatli narsa bu hayot" deb 
takidlagani bejiz emas. Maktabgacha ta'lim muassasasida bolalarning xavfsizligi va 
sog’ligini muhofaza qilish dolzarb va muhim muammodir, chunki bu bolalarni xavfsiz 
xulq-atvor qoidalari to'g'risida xabardor qilish, kundalik hayotda xavfsiz xatti-
harakatlar bo'yicha tajriba orttirish ob'ektiv zarurati bilan bog'liq. Ota-onalar bilan 
birgalikda bu borada maqsadli ishlarni olib boorish lozim. Bolani nafaqat xavf-
xatardan himoya qilish, balki uni yuzaga kelishi mumkin bo'lgan qiyinchiliklarga 
qarshi turishga tayyorlash, eng xavfli vaziyatlar, ehtiyot choralarini ko'rish zarurligi 
haqida tasavvurni shakllantirish, unga xavfsiz xatti-harakatlar ko'nikmalarini 
singdirish muhimdir. Maktabgacha ta'lim muassasasida xavfsizlik kontseptsiyasi ilgari 
faqat bolalar hayoti va sog'lig'ini himoya qilishni o'z ichiga olgan. Ammo zamonaviy 
dunyo xavfsizlik muammosiga yondashuvni o'zgartirdi, u ekologik halokat va 
terrorizm kabi tushunchalarni o'z ichiga oldi. Bolalarni xavfsizlik asoslari bilan 
tanishtirishda quyidagi maqsadlar belgilanishi kerak: salomatlikni saqlash va 
mustahkamlash asoslarini shakllantirish; Ota-onalar bilan ishlash. Ota-onalar bilan 
ishlashni rejalashtirish kerak, chunki bolaning xavfsizligi bilan bog'liq muammolarni 
faqat maktabgacha ta'lim muassasasi doirasida hal qilish mumkin emas, shuning uchun 
ota-onalar bilan yaqin aloqada bo'lish kerak. Asosiysi, ota-onalar va o'qituvchilarning 
shaxsiy namunasi ekanligini unutmaslik kerak. Har bir inson ekstremal vaziyatlarda 
o'zini tutish qoidalarini bilishi va mustaqil ravishda o'rganishi, qaror qabul qilishi 
kerak, shunda muammo bo'lmaydi. Pedagogik shartlar tizimiga, shu jumladan ta'lim 
jarayonining uchta sub'ektining (tarbiyachi - bolalar - ota-onalar) bosqichma-bosqich 
o'zaro ta'siriga rioya qilish muhimdir. 
MUHOKAMA 
Bolalarda semantik shakllanishlarni, xavfsizlik va hayot masalalarida xulq-atvor 
ko'nikmalarini rivojlantirishni rag'batlantirish.
1. Hayot faoliyati xavfsizligi bo'yicha bilimlarni o'zlashtirish.
2. Sog'lom turmush tarzini saqlash, xavfli vaziyatlarda xavfsiz xulq-atvorni 
ta'minlash uchun zarur bo'lgan shaxsiy xususiyatlarni rivojlantirish.

---