Maktabgacha pedagogik tadqiqotlarni modellashtirish

6-mavzu. Pedagogik tadqiqotlar obyekti va predmeti
Reja:

1.Tadqiqot obyekti va predmeti maydonini aniqlashtirish.

2.Tadqiqot obyekti va predmetining muhim belgilari.
3.Tadqiqot obyekti va predmetini aniqlashda yo‘l qo‘yiladigan tipik xatoliklar.


Tayanch tushunchalar: obyekt, tadqiqot obyekti, obyekt may- doni, predmet, tadqiqot predmeti.
Tadqiqot obyekti va obyekt maydonini aniqlashtirish.
Tadqiqot obyektini aniqlash jarayonida, biz nima tadqiq qilinayot- ganligi haqidagi savolga javob beramiz; tadqiqotning yangi bilimlar qo‘1- ga kiritiladigan mazkur jihati tadqiqot predmetida aks etadi (V.V.Kraevs- kiy). Tadqiqot predmeti bu obyektni o‘rganishining aniq jihatini o‘zida ifoda etadi. F.A.Kuzinning fikricha, tadqiqot predmeti - bu muhoakama qilinayotgan tadqiqot obyekti doirasiga qamrab olingan barcha narsa- hodisalardir.

Obyekt maydoni va tadqiqot obyektini aniqlashtirish
Mavzu: Umumta’lim maktabi o‘quvchilarida mustaqil fikrlashni shakllantirishning didaktik asoslari (5-7 sinf tarix darslari misolida)
Tadqiqot obyekt maydoni	Tadqiqot obyekti
"Nima tadqiq qilinyapti?" Tadqi- qotining “diqqat markazida ” voqe- iikning qaysi jihati aks etgan?	Obyektiv nima mavjud va bevosita tadqiqotchining e ’tibori nimaga qaratilgan?
0‘quvchilarda mustaqil fikrlashni shakllantirish yollari	0‘quvchilarda mustaqil fikrlashni shakllantirishning interfaol metod­lari
Tarix darslarida o‘quvchilarda mus­taqil fikrlashni shakllantirish yo‘l- lari	Tarix darslarida o‘quvchilarda mus­taqil fikrlashni shakllantirishning in­terfaol metodlari
5-7 sinf o'quvchilarida mustaqil fikrlashni shakllantirish yo‘llari	5-7 sinf o‘quvchiiarida mustaqil fikrlashni shakllantirishning inter­faol metodlari

Masalan, ta’limning o‘zi turli jihatlar bilan bog‘iiqlikda tadqiq etilishi mumkin:
... qadriyat sifatida;
... madaniyat komponenti sifatida;
... maqsadli yo'naltirilgan ijtimoiylashuv mexanizmi sifatida;
... idrok etish bilan uyg‘unlik mexanizmi sifat;
... dinamik va statistik tizim;
... o‘qituvchi va o‘quvchiIarning o‘zaro hamkorligi;
...jarayon;
... natija;
... mustaqil ta’lim;
... boshqaruv va loyihalashtirish obyekti;
... ta’lim xizmatlari sohasi va b.
Tadqiqot obyekti va predmetining muhim belgilari. Tadqiqot predmetini nima uchun aniq belgilab olish lozim? Predmening aniq belgilanishi tadqiqotchini noma’lum jihatlami aniqlashtirish jarayonida behuda urinishlardan xalos etadi, chek-chegarasiz elementlar, hossalar va munosabatlarga ega empirik obyektlar haqida yangi fikrlami bayon etishga imkon beradi. Tadqiqot predmetining aniqlashtirilishi ilmiy izlanishning chegarasi va vektorlarini o'rnatishni nazarda tutadi. Tadqiqot predmeti tadqiqotchidan yangi bilimlarni qo‘lga kiritish uchun nimalarga e’tibor qaratish lozimligini belgilab beradi.


4-jadval.