Maktabgacha pedagogika

3-4 yoshli bola xususiyatlari


Bu yoshdagi bolalarning asosiy xususiyati bir krizisdan boshqasiga asta-sekin o‘tish bilan harakterlanadi. Ota-onalar, odatda, aynan mana shu davrni ular uchun eng og‘ir va qiyin deya ta’kidlashadi. Bolalar qaysar, o‘jar va shu bilan birga, juda tushkun kayfiyatli bo‘lishadi. Ularning bolani “qaysar uch yoshlilar”, “jajji qariyalar”, “besh yoshli mijg‘ovlar” deb atashganini o‘qib, yuragingiz orqaga tortadi.
Kichik guruh (3-4 yoshli bolalar)ning rivojlanish xususiyatlari. Bola 3 yoshga qadam qo’yoganda jismoniyo o’sishi bir qadar sekinlashadi. Bu davrda uning og’irligi 14-15 kg, bo’yoi 90-95 smga etadi. Bola jismonan ancha chiniqib, asab tizimi taraqqiyo etadi. Tayanch harakat organlari takomillashib boradi. 3 yoshli bolalar qisqa muddat davomida o’z xatti-harakatlarini idora qilish ko’nikmasiga ega bo’ladilar. Ulardagi mustaqillik ortib boradi, hissiyot hamda sensor idroki rivojlanib boradi. Jamoa bo’lib o’yonash ko’nikmalari shakllanadi. O’yoin asosida amalga oshiriladigan mehnat faoliyatini farqlash imkoniyati kengayadi. Tasviriyo faoliyat hamda ko’rish-yasash faoliyatining dastlabki ko’rinishlari namoyon bo’ladi. Uch yoshli bolalarning diqqati kisman markazlashadi, xotirasi mustahkamlanib boradi, moddiyo borliqni idrok etish jarayoni boshlanadi, faraz qilish imkoniyatlari vujudga keladi. Bunda o’yoin faoliyati etakchi rol uyonayodi. Mazkur dastur xuddi mana shu faoliyatni kengayotirishga va rivojlantirishga keng yoo’l ochadigan ta'limiyo mashg’ulotlar tizimini belgilab berishga yo’naltirilgan.
Aslida esa ota-onalar bu davrda asosiy va yagona bo‘lmagan xatoga yo‘l qo‘yishadi. Ular birdaniga o‘z farzandlarini hamma narsani biladigan, tushunadigan, bajara oladigan katta odamdek qabul qilishadi. Bolalar esa o‘zlari to‘g‘risida bunday o‘ylashmaydi. Ular goho “oyi, men o‘zim bajaraman, meni bugundan boshlab o‘pmang” yoki “voy, oyijon, meni kechiring, men go‘dakman, axir” tarzida bo‘lishni yoqtirishadi. Shunday qilib, bu yoshdagi farzandlari bor ota-onalarga quyidagilarni eslatib o‘tish maqsadga muvofiq bo‘ladi.