Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 1-kurs 6-guruh talabasi Hojiyeva Manzura

Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 1-kurs 6-guruh talabasi Hojiyeva Manzura

3
Fan: Bolalarni sahnalashtirish va Ijodiy faoliyatga o’rgatish
Fan o’qituvchisi: narmuradova. r

Mavzu: Maktabgacha Ta’limda loy ishi,plastilin,sho’r xamir,chinni xamir va pepe-make usuli Reja:

• MTMda tabiiy va tashlandiq materiallardan o’yinchoqlar yasash
• MTMda loydan buyum yasash
• Loy va plastilinga ishlov berishning texnik usullari

MTTda loydan buyum yasashga o’rgatishning ahamiyati
Xuddi rasm solishda bo’lganidek, loy va plastilindan narsalar yasashda ham obrazlar paydo bo’ladi, bolalar olingan shakl va figuralarni shular yordamida nomlaydilar. Tarbiyachi obrazli ifodalashga intilishni qo’llab quvvatlaydi hamda loy va plastilindan narsalar yasash malakalarini egallashda yordam beradi
MTTda loy va palstilindan narsalar yashash predmetlar figuralar xayvonlar qushlar odamlarni tasvirlash usulidir. Qo’llaniladigan material istalgan ifodalikka erishish yo’lida personajlarning tashqi qiyofasi. Ularning harakati, holatini o’zgartirish imkonini beradi.
Мaktabgacha ta’lim muassasida loy va plastilindan o’yinchoqlar yasash to’g’risida gapirganimizda biz tasviriy faoliyatni bu faoliyat jarayonida bolalar tevarak atrofdagi voqelikni aks ettirilishini loy yoki plastilindan foydalanib elementar buyumlar yaratishni nazarda tutamiz
Bolaninghatto eng oddiy buyumni yasashi ham ijodiy jarayondir. Chunonchi, loyning sharshimon bir bo’lagi ham jajji go’dakda koptok, apelsin, olma uchlari birlashgan dumaloqlangan loy ustuncha esa xalqa, teshikkucha bo’lib tuyuladi. Ish vaqtida bola loyni turli shaklga solib o’ynar ekan uning yumshoqligidan hajmliligidan zavqlanadi, o’zi yasagan shaklga qarab xursand bo’ladi.
Loy va plastilindan o’yinchoqlar yasash mashg’ulotlarida tarbiyachilar oldiga: bolalar ijodkorligini rivojlantirish ularda tasviriy hamda texnik ko’nikmalar hosil qilish mazkur faoliyat turiga qiziqish uyg’otish, hamda bu jarayonda kulolchilik kasbiga bo’lgan qiziqishlarni o’stirish va vazifalari qo’yiladi
Мaktabgacha yoshdagi bolalarda loy mashg’ulotlari orqali kulolchilik kasbiga bo’lgan qiziqishlarni o’stirish katta ahamiyatga ega. U maktabda muvaffaqiyatli o’qish uchun zarur xususiyatlar – ko’rib idrok etishni, xotirani, obrazli fikrlashni rivojlantirishga, qo’l mexnati ko’nikma va malakalrni xosil qilishga yordam beradi. Loy mashg’ulotlarida turli buyumlar va o’yinchoqlar yasash tasviriy faoliyatining boshqa turlari singari, estetik didni shakllantiradi, go’zallikni xis qilishga uning rang barangligini tushunishga o’rgatadi.

Loy va plastilinga ishlov berishning texnik usullari

Kichik guruhda loydan buyum yasashga o’rgatish.

Shuning uchun bu davr tasvirlashgacha bo’lgan davr deb ataladi. Bu davr quyidagi harakatlar bilan harekterlanadi: bolalar loyni bir necha bo’lakka bo’ladilar, birini ikkinchisini ustiga joylashtiradilar, taxtacha ustida aylantirib, uni taxta ustida yapaloqlashadi, ammo bu harakatlarni o’z oldiga hech qanday maqsadsiz bajaradilar.
Маktabgacha tarbiya muassalarida loy ishlari kichik guruhdan boshlanadi. Bu guruhda bolalarning loy ishlari, boshqa guruhlardan ajralib, o’ziga xos xususiyatga ega bo’ladi. Bolalar tasvirlovchi shakllar noaniq bo’ladi, chunki bu yoshda bolalar qo’l harakati rivojlanmagan, qo’l muskullari xali o’smagan, shuningdek ishlarni kuzatib nazorat qilib borish xususiyatlari xali rivojlanmagan bo’ladi. Bu yoshdagi bolalar uchun loy bilan ishlashda eng muximi loyning xususiyatlari bilan tanishishdir, ya’ni loy yumshoq yopishqoq va xokazo.

Tarbiyachi albatta bolalarni ular qanday ishlaganlarini va ishni qanday bajarganlarini aytib o’tish lozim. Kichik guruhda loy mashg’ulotlari xaftada bir marta o’tkaziladi. Masalan , pechenie, non va barmoq bilan yoki alohida tayyorlangan tayoqchalar bilan yani turli xil shakllarga ega bo’lgan: kvadrat, doira chuqurcha xosil qilib uni bezatadilar.

Tarbiyachi albatta bolalarni ular qanday ishlaganlarini va ishni qanday bajarganlarini aytib o’tish lozim. Kichik guruhda loy mashg’ulotlari xaftada bir marta o’tkaziladi. Masalan , pechenie, non va barmoq bilan yoki alohida tayyorlangan tayoqchalar bilan yani turli xil shakllarga ega bo’lgan: kvadrat, doira chuqurcha xosil qilib uni bezatadilar.

Bolalar xaalqacha va tayuoqchasimon predmetlarni yasashni o’zlashtirib olishgach, dumaloq shakldagi predmetlarni yasashni o’zlashtira boshlaydilarni, ya’ni loy bo’lagini qo’l kaftlari orasida dumaloq yoki aylanaviy xarakat qilishga o’rgatiladi. Masalan, shar, olma , apelsin, olcha, koptok. Bolalar disaksimon predmetlarni yasashga o’rganadilar yani oldin loyni ikki kaft orasida sharsimon shaklga keltiribso’ng ikki kaft orasida yapaloqlash.
Bolalarni mashg’ulot jarayonida qiziqishlarini saralash maqsadida tarbiyachi mashg’ulot jarayonida yoki mashg’ulotgacha loy ishiga mos keluvchi she’r, topishmoq, qisqa ertaklar o’qib berishi mumkin. Yasalayotgan ish yan ham obrazli qilish uchun stekdan foydalanish mumkin. Bolalarning mustaqil ishlari jarayonida tarbiyachi bolalarga maslaxatlar, ko’rsatmalar bilan yordamlashihb boradi.

Foydalanilgan Adabiyotlar:

1. Bikbaeva N.U., Ibroximova Z.I., Qosimova X.I. "Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavvurlarni shakllantirish". T. "O`qituvchi" 1995 y.

2. Stolyar A.A. "Maktabgacha yoshdagi bolalarda elementar matematik tasavvurlarni shakllantirish". M.1988 y.

3. Metlina L.S. "Bolalar bog`chasida matematika". T. O`qituvchi"- 1981 y.

4. www.arxiv.uz

5. www.edu.uz