Maktabgacha va

2. 
Data
menyu boʻlimi ochiladi.
3. 
Get Data
tugmasi bosiladi. 
4. From Database bandi tanlanadi.
5. From Microsot Access Database bandi tanlanadi. 
6. Yaratilgan ma’lumotlar bazasi topiladi va tanlanadi.
7. Ma’lumotlar bazasi jadvali tanlanadi.
8. Load tugmasi bosiladi. 
@edurtm_uz

---

123
Ma’lumotlar bazasidan maqsadli foydalanish
10.1-mashg‘ulot
Ultimate League
 ma’lumotlar bazasida barcha ma’lumotlarni qamrab olgan 
elektron jadval yarating.
10.2-mashg‘ulot
Elektron jadvalingizdagi ma’lumotlarni qatnashchilar toʻplagan ballar kamayib 
borish tartibida joylashtiring (eng koʻp ball toʻplagan oʻyinchi eng yuqorida 
joylashsin).
10.3-mashg‘ulot
Har bir ishtirokchi oʻynagan oʻyinlar sonini aks ettiruvchi grafik yarating. 
Ishtirokchi oʻyin uchun tanlagan nomi, shuningdek, oʻyinlar sonidan foydalaning.
Ustundagi 
ma’lumotlarni 
tartiblash uchun 
avvalo ustunning 
kerakli joyi 
belgilanadi. 
Data
menyu boʻlimi 
ochiladi va oʻsish 
yoki kamayish 
tartibi tanlanadi. 
Maslahat
@edurtm_uz

---

124
ISBN —
 kitobning 
xalqaro standart 
raqami. Har bir 
kitob oʻzining 
takrorlanmas 
raqamiga ega 
boʻlib, bu raqam 
butun dunyo 
boʻylab kitobni 
aniqlash uchun 
foydalaniladi. U 
kitobning orqa 
tomonida, odatda 
shtrix-kod
 yonida 
boʻladi. ISBN 13 
ta raqamdan 
iborat (2007-yildan 
keyin chop etilgan 
kitoblarda).
Bilasizmi?
Diagramma 
yaratish uchun 
avval Microsoft 
Excel dasturidagi 
ma’lumot 
belgilanadi. 
Yuqorida 
joylashgan 
Insert
menyu 
boʻlimi ochiladi 
va diagramma 
turlaridan ma’qul 
kelgani tanlanadi.
Maslahat
Ssenariy
Maktab kutubxonasi
Maktab kutubxonasida saqlanayotgan kitoblar haqidagi ma’lumotlarni saqlash uchun 
ma’lumotlar bazasi kerak.
Har bir kitobning nomi va asosiy muallifi bor. Shuningdek, u ISBN raqamiga ham ega 
va muayyan janrda yozilgan (masalan, jangovar, romantik yoki detektiv). Kutubxona 
ma’muriyati qoʻshimcha tafsilotlarni ham ma’lumotlar bazasiga kiritmoqchi. Jumladan, 
kitobning nashr yili, sahifalar soni va mutolaa qiluvchilar yoshi (masalan, kattalar yoki 6-10 
yoshli bolalar). Ma’muriyat har bir kitob necha marta foydalanishga berilganini ham kuzatib 
borishni rejalashtirgan.
@edurtm_uz

---

125
Ma’lumotlar bazasidan maqsadli foydalanish
1-mashg‘ulot
Kutubxona uchun kerakli ma’lumotlar bazasi turini tasvirlang.
Quyidagilarni aniqlang:
• Ma’lumotlar bazasining maqsadi nima?
• Kutubxona ma’lumotlar bazasidan nima maqsadda foydalanadi?
• Ma’lumotlar bazasidan kimlar foydalanadi?
• Ma’lumotlar bazasidan har bir shaxs nima maqsadda foydalanadi?
2-mashg‘ulot
Har bir kitob uchun axborot saqlaydigan maydonlar roʻyxatini tuzing. Har bir 
maydon uchun mos nomlarni tanlang.
3-mashg‘ulot
2-mashg‘ulotdagi har bir maydon uchun kerakli ma’lumot turini aniqlang.
4-mashg‘ulot
Kutubxona uchun yangi ma’lumotlar bazasi va jadval yarating.
Jadvalingizdagi kamida bitta maydon uchun ochiluvchi roʻyxat yarating.