Maktabgacha yoshdagi bolalarda kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlari

Tadqiqot ob`ekti: maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirish jarayonida foydalaniluvchi metodlar.
Tadqiqot predmeti: maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirish mazmuni, uning shakllari, metodlari va vositalari.
Tadqiqotning maqsadi: maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirish noodatiy interfaol zamonaviy ko`rinishlarini o`rganib chiqish.
Tadqiqotning vazifalari:
- maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirish, didaktik va metodik talablarni aniqlash;
- maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogic – psixologik xususiyatlari tuzilmasi va mazmunini takomillashtirish;
- maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlarini amaliyotga joriy etish metodikasini takomillashtirish;
maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlari tuzilmasi samaradorligini aniqlovchi baholash mezonlari va ko‘rsatkichlarini takomillashtirish, ilmiy-metodik tavsiyalar ishlab chiqish.
Tadqiqotlarning ilmiy yangiliklari:
- maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlari tuzilmasi, didaktik, texnik va metodik jihatdan takomillashtirilgan va tashkiliy tuzilmasi yaratilgan;
- maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlari tuzilmasi va mazmunini takomillashtirishning nazariy, amaliy va mustaqil ta’lim mashg’ulotlarini o‘tkazish metodikasi “Blended learning (aralash ta’lim) maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlari tuzilmasi amaliyotga joriy etish metodikasini takomillashtirish ta’lim olish imkonini beruvchi ochiq ta’lim resursi (platforma)ning metodik ta’minoti takomillashtirilgan;
- maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlari tuzilmasi samaradorligini aniqlovchi baholash mezonlari va ko‘rsatkichlarini takomillashtirish, ilmiy-metodik tavsiyalar ishlab chiqish va ko‘rsatkichlari asosida baholash tizimi ishlab chiqilgan va amaliyotga joriy etilgan
Tadqiqotning asosiy masalalari va farazlari quyidagilardan iborat: maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogik – psixologik xususiyatlari tuzilmasi amalda foydalangan holda olib borilgan tadqiqotlarni olib borish jarayoni samaradorligini oshirishga xizmat qiladigan ta’lim resursi yaratilgan;
“Maktabgacha pedagogika” “Kasb psixologiyasi” fanidan ma’ruza, amaliy mashg’ulotlarini matnli, video, animatsiya, taqdimot slaydlari yordamida kasbiy faoliyatga yo‘naltirib o‘qitish mazmunini takomillashtirishga xizmat qiladigan metodik ta’minot ishlab chiqilgan;
Ilmiy tadqiqotlar tahlil qilinib, ulardan foydalanish uchun ko‘rsatmalar berilgan; ilmiy tadqiqodni baholash mezonlari, vositalar sifatida testlar ishlab chiqilgan va ta’lim jarayoniga joriy qilinib samaradorlik aniqlangan.
Tadqiqot mavzusi bo‘yicha adabiyotlar sharhi:
maktabgacha ta`lim tashkilotlarida maktabgacha yoshdagi bolalarning kasblar olami haqidagi tasavvurlarini shakllantirishning pedagogic – psixologik xususiyatlari bo`yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlarni o`rganish natijasida o`qitish sifatini takomillashtirish, rivojlanish bosqichlari va uning o‘quv-metodik ta’minotini yaratish masalalari bo‘yicha respublikamiz, hamdo‘stlik mamlakatlari va xorijiy olimlar tomonidan ko‘plab ilmiy-tadqiqot ishlari bajarilgan. Jumladan, respublikamizda
Maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanish salohiyatini kuzatib taxlil qilish jarayonida juda ko`plab olimlarning izlanishlari, ilmiy tadqiqot ishlari amalda joriy etgan metodlari ta`lim sifatini hamda tarbiya mezonlari uchun asos bo`lib xizmat qiladi. Hamdo`stlik mamlakatlarida ham bu borada ish olib borgan olimlar bir qanchagina.
Xorijiy olimlaridan

Tadqiqotda qo‘llaniladigan metodikasi: tadqiqot davomida qo‘yilgan maqsad va vazifalarni amalga oshirish uchun: pedagogik, psixologik va metodik manbalar, didaktik adabiyotlar, DTS, o‘quv reja va dasturlar, o‘quv-me’yoriy hujjatlar, darslik va o‘quv-metodik adabiyotlarni qiyosiy o‘rganish va tahlil qilish, ijtimoiy-pedagogik (kuzatish, suhbat, tashxislash, so‘rovnoma, test), tajribasinov, monitoring natijalarini matematik statistik qayta ishlash metodlaridan foydalanildi.