Malikov Abdusalom Rahbar: Abdujabborov Zafar Himoya qilindi: (sana)

O’zbekiston va Livan davlati elektron hukumat tizimining qiyosiy tahlil.

Tizimning o'rnatilishi va o'rnatish jarayoni:
O'zbekiston va Livan davlatlarida elektron hukumat tizimlarining o'rnatilishi va o'rnatish jarayonlari bo'yicha farq mavjud. O'zbekiston, 2019-yilda "O'zbekiston Respublikasi Hukumat hujjatlarining elektron hukumat tizimi va elektron hukumat tizimida ishlab chiqarish, ijro etish va saqlashni ta'minlash to'g'risida"gi qonuni bilan tizimni o'rnatdi. Livan esa o'z tizimini o'rnatsa-da, o'rnatish jarayonlari haqida ma'lumotlar kam.
Tizimdagi asosiy funktsiyalar:
Elektron hukumat tizimlari asosan hukumat va jamiyat o'rtasidagi ma'lumot almashinuvini ta'minlash, hukumat faoliyatini avtomatlashtirish, xizmatlarini internet orqali taqdim etish, elektron to'lovlar va imzo jarayonlarini o'rtasida aloqa yaratish va hokazo funktsiyalarni o'z ichiga oladi. Tizimlar faqat hukumat organlariga xizmat ko'rsatish uchun emas, balki jamiyat a'zolariga ham foyda olib kelishga qaratilgan.
Ma'lumotlar xavfsizligi va maxfiylik:
Elektron hukumat tizimlarining o'zbekiston va Livan o'rtasidagi yondashuvchilari ma'lumotlar xavfsizligi va maxfiylik masalalari bo'yicha muhimdir. Tizimlarda ma'lumotlar xavfsizligi uchun shifrlash, autentifikatsiya va boshqa usullar amalga oshiriladi. Maxfiylikning saqlanishi va shaxsiy ma'lumotlarning to'g'ri foydalanilishi tizimlarning rivojlanishida asosiy rol o'ynaydi. Elektron xizmatlar va interfeyslar:
O'zbekiston va Livan hukumatlarining elektron hukumat tizimlaraida, shaxsiy va korporativ huquqlarga muvofiq xizmtlarni taqdim etish maqsadida tizimlar o'rnatilgan.
O‘zbekiston:
O‘zbekiston hukumati “Elektron hukumat” deb nomlangan elektron hukumatni tashkil etish bo‘yicha katta sa’y-harakatlarni amalga oshirmoqda. Ushbu sa’y-harakatlar doirasida 2005-yilda “Elektron hukumat to‘g‘risida”gi qonun qabul qilindi. Ushbu qonun davlat organlariga elektron xizmatlar ko‘rsatish va fuqarolarga ushbu xizmatlardan elektron shaklda foydalanish imkoniyatini berishga qaratilgan. Bundan tashqari, O'zbekiston hukumati Milliy Elektron Hukumat Tizimini (EES) yaratishga harakat qildi. IES davlat organlari oʻrtasida axborot almashishni osonlashtirish, fuqarolarga elektron xizmatlar koʻrsatish va elektron tijorat tranzaksiyalarini osonlashtirishga qaratilgan.

Livan:
Livan hukumati elektron hukumat ilovalariga ham sarmoya kiritdi. Livan hukumati 2002 yilda "Elektron hukumat" to'g'risidagi qonunni qabul qildi va shundan beri elektron hukumat dasturlarini ishlab chiqish ustida ishlamoqda. Livan hukumati fuqarolarga davlat xizmatlaridan elektron shaklda foydalanish imkoniyatini berish uchun ko'plab veb-saytlar va ilovalarni ishlab chiqdi. Bundan tashqari, Livan hukumati davlat organlari o'rtasida ma'lumot almashishni osonlashtirish uchun elektron ma'lumotlar bazalari va boshqa tizimlarni ishlab chiqdi.

O'zbekiston va Livan o'rtasidagi farqlar asosan texnik muammolar bilan bog'liq. Misol uchun, O'zbekistonda Milliy elektron hukumat tizimi deb ataladigan yagona markaziy tizim mavjud bo'lsa-da, Livanda juda ko'p turli veb-saytlar va ilovalar qo'llaniladi. Shunga qaramay, har ikki davlat ham elektron hukumat ilovalarini ishlab chiqish va fuqarolarning davlat xizmatlaridan osonroq foydalanish imkonini yaratish borasida sezilarli yutuqlarga erishdi.
FOYDALANILGAN SAYTLAR
1. https://www.gov.sg/
2. https://my.gov.uz/uz