Ma'lumki, tarmoq kommutatorlari osi / iso xalqaro standartlashtirish qo'mitasining ochiq tarmoqlarining o'zaro aloqasi protokollariga mos keladigan darajalarda farqlanadi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“Ma'lumotlar kommunikatsiyasi”

fanidan


3-Amaliy ishi
Bajardi: Hamdamov Asadbek

Qabul qildi: Atadjanova Nozima

Toshkent 2022

3-Topshiriq
Ishdan maqsad: L1, L2 va L3 switch qurilmalari orqali ma`lumotlarni
uzatishni tadqiq qilish
Nazariy qism
Ma'lumki, tarmoq kommutatorlari OSI / ISO xalqaro standartlashtirish qo'mitasining ochiq tarmoqlarining o'zaro aloqasi protokollariga mos keladigan darajalarda farqlanadi. OSI modeli bo'yicha tarmoq uskunalari darajasi kiruvchi ma'lumotlarni qanday qayta ishlashi bilan belgilanadi. Bu daraja qanchalik baland bo'lsa, qurilma shunchalik aqlli va murakkab bo'ladi.
L1, L2, L3, L4 kommutatorlari
Aslida klassik switchlar uchinchi darajadan yuqoriga ko'tarilmaydi - L3. Va keyin, ushbu qurilmalarni funksionallik uchun sozlangan to'liq huquqli marshrutizatorlar deb atash mumkin.

1-sath tarmoq uskunalari (L1)
L1 qurilmalari fizik bosqichda ishlaydi. Boshqacha qilib aytganda, ular hostdan foydalanuvchigacha bo'lgan turli xil elektr signallarini qayta ishlashga va impulslarni mantiqiy nollarga va birlarga aylantirishga qodir. Shunga asoslanib, "birinchi darajadagi switch" belgisi mutlaqo to'g'ri emasligini aytishimiz mumkin. L1 toifasidagi tarmoq uskunalari hozirda deyarli ishlatilmaydigan hublar, repetitorlar va takrorlagichlarni o'z ichiga oladi. Trafik himoyasiga ega emas va bir xil funksionallik bilan ishlaydigan eng arzon mahsulotlar.
2-sath tarmoq uskunalari (L2)
2-qatlam switch (L2) Bu bosqichda kanal, ya'ni manzil sathi fizik qatlamga ulanadi. Bunday holda, barcha ma'lumotlar, yuqorida aytib o'tilganidek, kadrlar (freymlar) yordamida tarmoq bo'ylab taqsimlanadi. Kommutatsiya qurilmasi oqimni taqsimlashni osonlashtirish uchun barcha ma'lumotlar ma'lum o'lchamdagi mantiqiy bloklarga bo'linadi. Adreslash uchun ulangan uskunaning MAC manzili ma'lum bir portga bog'langan. Bu paketlarni yuborishni osonlashtiradi va kanalni xavfsiz qiladi.
3-sath tarmoq uskunalari (L3)
3-qavat switchlari (L3) Ushbu bosqichda L2 tipidagi tarmoq uskunasining imkoniyatlari IP marshrutlash funktsiyasi bilan to'ldiriladi. MAC manzillari bilan birgalikda optimal traektoriya bo'ylab paketlarni uzatish yanada tez, xavfsiz va qulayroq bo'ladi. Kommutator maʼlumotlar paketini joʻnatish yoʻlini hisoblab chiqadi, xuddi GPS-navigator sayohatdan oldin avtomobil yoʻnalishini hisoblab chiqadi. Shuning uchun qurilmaning bu funksiyasi marshrutlash deb ataladi.
4-sath tarmoq uskunalari (L4)
4-qatlam switchlari (L4) Ushbu bosqichda L2 va L3 funksiyalariga virtualizatsiya (Virtual IP, VIP) qo'shiladi. VIP manzil alohida server yoki serverlar guruhi uchun avtomatik yoki qo'lda sozlanadi. Bunday manzil oddiy "jismoniy" IP kabi DNS tizimlari orqali ham ro'yxatga olinadi. Har bir 4-toifa yo'naltirilgan switch boshqa qiymatlar jadvalini saqlaydi, bu erda manba IP, manba TCP va tanlangan server bog'liq. Xuddi shunday, yirik kompaniya ichida ular alohida serverlardagi yukni oshirib yuborish va trafikni qayta yo'naltirish muammosini hal qilishadi.
Vazifa
L1, L2 va L3 switchlar yordamida quyida keltirilgan tarmoqlardan birida ma`lumotlarni uzatisni tadqiq qiling:
 Amallar ketma-ketligini skrinshotini oling
 Himoya qilishga tayyorlaning, maksimal 6 ball
Tarmoqni Switchport mode access bilan VLANlarga ajratish
Bajarish ketma-ketligi

1-rasm. Multiswitch va 3 PC dan tashkil topgan tarmoq quramiz va Multiswitchda 3 ta VLAN2 VLAN3 VLAN4 vlanlar hosil qilamiz.


2-rasm. Switchport mode access sozlamalarini to’girlaymiz.


3-rasm. Vlan va PClarning MultiSwitchga ulangan porti haqida ma’lumot beruvchi jadval


4-rasm. VLAN larni ip addresslash.

5-rasm. Tarmoq qurish jarayoni tugallandi.



6-7- rasmlar. PC0 addresslash va testlash jarayoni

8-9-rasmlar. PC1 addresslash va testlash jarayoni



10-11- rasmlar. PC2 addresslash va testlash jarayoni



12-rasm. Testlash yakunlandi. Tarmoq ishlamoqda.

Tarmoqni Switchport mode trunk va Switchport mode access yordamida VLANlarga ajratish

1-rasm. 2-toplogiyani quramiz. 4 ta PC 2 ta Switch va 1 ta MultiSwitch dan iborat bo’lgan


2-rasm. Switch0 ning sozlamalari to’g’irlash va switch mode access yordamida VLANlarga ajratish

3-rasm. Switchport mode access va Switchport mode trunk yordamida VLAN texnologiyasini takomillashtirish.

4-rasm. Switch1 ga ulangan portlar va ular qaysi VLANga tegishliligini ko’rsatish

5-rasm. Switchport mode trunk yordamida VLANlarga ruxsat berish va VLANlarga ip addresslash.

6-rasm. VLANlarga nom berish

7-rasm. PC larga ip address Subnet Mask va Default Gateway berish


8-rasm. PC larga ip address Subnet Mask va Default Gateway berish

9-rasm. Testlash jarayoni

10-rasm. Testlash jarayoni.


11-rasm. Testlash jarayoni yakunlandi. Tarmoq ishlamoqda.