Ma’lumotlar bazalari va katta hajmdagi ma’lumotlar bilan ishlash texnologiyalari Reja

Ma'lumotlar bazasining ierarxik tuzilishi. Bu ma'lumotni taqdim etish uchun daraxtsimon tuzilishdir. Uning o'ziga xos xususiyati shundaki, quyi darajadagi har bir tugun yuqori darajadagi bitta tugun bilan aloqaga ega. Masalan, "Institut" ma'lumotlar bazasining ierarxik tuzilishining bir qismini ko'rib chiqamiz (8.1rasm).
Strukturadan ko'rinib turibdiki, bitta kafedrada bir nechta o'qituvchilar faoliyat olib borishi mumkin. Ushbu bog’lanishlar "birga ko`p" deb nomlanadi (bir kafedra – ko’p o’qituvchilar). Ammo agar biz ushbu tuzilishga talabalar guruhini (8.2-rasm) qo'shmoqchi bo’lsak, unda biz "ko'pga-ko'p" munosabatlarga murojaat qilamiz: (bir o'qituvchi ko'plab guruhlar bilan va o’z navbatida bitta guruh ko'plab o'qituvchilardan bilim o'rganishi mumkin), ierarxik tuzilishda bunday aloqa bo'lishi mumkin emas (chunki aloqa faqat yuqori darajadagi bitta tugun bilan bo'lishi mumkin).

10.1-rasm. Ma'lumotlar bazasining ierarxik tuzilishi.

10.2-rasm. Ko’pga ko’p bog’lanishi.
Ushbu ma'lumotlar bazasi tuzilishining asosiy kamchiligi ham shundadir.
Ma'lumotlar bazasining tarmoq tuzilishi. Aslida, bu ierarxik tuzilmaning kengaytmasi. Hammasi huddi shunday bo’lib, "ko'pga-ko'p" bog’lanishi mavjud bo’ladi. Ma'lumotlar bazasining tarmoq tuzilishi bizning misolimizga guruhlarni qo'shishga imkon beradi. Tarmoq modelining kamchiligi jiddiy dasturlarni ishlab chiqishning murakkabligidir.
Ma’lumotlar bazasining relyatsion tuzilishi. Barcha ma'lumotlar qator va ustunlarga bo'lingan, ma'lumotlar kesishgan joyda joylashgan oddiy jadvallar ko'rinishida taqdim etiladi.
Ob'ektga yo'naltirilgan va gibrid ma'lumotlar bazalari. Ob'ektga yo'naltirilgan ma'lumotlar bazalarida ma'lumotlar ob'ekt sifatida saqlanadi va bu juda qulaydir. Ammo bugungi kunda bunday ma'lumotlar bazalari hali uncha keng tarqalganmagan, chunki u ishlash jihatidan relyatsionga qaraganda pastroq.
Gibrid ma'lumotlar bazalari relyatsion va ob'ektga yo'naltirilgan imkoniyatlarni birlashtiradi, shuning uchun ular ko'pincha ob'ekt-munosabat deb nomlanadi. Bunday MBBT-ga sakkizinchi versiyadan boshlab Oracle misol bo'ladi.
Shubhasiz, bunday ma'lumotlar bazalari kelajakda rivojlanadi, ammo hozirgacha ustunlik relyatsion tuzilmalarda qolmoqda.