Maǵlıwmatlardıń abstrak túrleri hám maǵlıwmatlar strukturaları

Funksional hám imperativ programmalastırıwda ma‟lumotlar strukturaların salıstırıwlaw. Keminde eki sebepke kóre funksional tiller ushın maǵlıwmatlar strukturaların proektlestiriw imperativ tillerge qaraǵanda talay qıyın :
1. Derlik barlıq maǵlıwmatlar strukturaları anıq funksional usılda isletilbeytuǵın ózlestiriwlerden salmaqli paydalanadılar ;
2. Maǵlıwmatlardıń funksional strukturaları jáne de maslasıwshı,
sol sebepli imperativ programmalastırıwda eski versiya joǵaladı, jaysha
jańası menen almastırıladı, funksional túrde ol avtomatikalıq túrde
ámeldegi bolıp qaladı. Basqasha etip aytqanda, imperativ programmalastırıwda (eger siz programmanı saldamlı túrde quramalılashtirishi múmkin bolǵan arnawlı sharalardı kórmesangiz) maǵlıwmatlar strukturaları waqtınshalıq (ing. ephemeral), funksional programmalarda olar ádetde turaqlı bolıp tabıladı.
Abstrakt ma‟lumotlar túri (ADT - Abstract Data Type) - bul
maǵlıwmatlar túrleri ushın matematikalıq model, bul jerde maǵlıwmatlar túri minez-qulqları (semantikasi) menen paydalanıwshı kózqarasınan anıqlanadı, yaǵnıy múmkin bolǵan bahalar, bul maǵlıwmatlar boyınsha múmkin bolǵan ámeller túri hám bul ámellerdiń háreketi.
Rásmiy túrde, ADTni komponentalar dizimi menen belgilenetuǵın obiektler kompleksi (bul obiektlerge tiyisli ámeller hám olardıń qásiyetleri) dep tariyplew múmkin. Bul túrdegi barlıq ishki dúzılıw programmalıq támiynat óndiriwshisidan yashirilgan Jaǵdayda boladı - bul abstraksiyaning mánisi. Abstrakt maǵlıwmatlar túri,
onıń bahaları boyınsha islew ushın tipning anıq orınlanıwınan ǵárezsiz funksiyalar kompleksin belgileydi. ADTlarning anıq qollanıw etiliwi maǵlıwmatlar strukturası dep ataladı.
Programmalastırıwda abstrakt maǵlıwmatlar túrleri ádetde tiyisli túrdegi ámellerdi jasıratuǵın interfeysler retinde ańlatıladı. Programmistler abstrakt maǵlıwmatlar túrleri menen tek óz interfeysleri arqalı isleydi, sebebi keleshekte programma ózgeriwi múmkin. Bul jantasıw obiektke baǵıtlanǵan programmalastırıwda inkapsulyatsiya principine sáykes keledi. Bul texnikanıń kúshli tárepi - bul programmanı jasırıw. Tek ǵana interfeys sırtda kórsetiw etilgeninen keyin, maǵlıwmatlar dúzilisi bul interfeysti qollap -quwatlaǵan eken, abstrakt maǵlıwmatlar turining berilgen dúzilisi menen isleytuǵın barlıq programmalar islewdi dawam ettiredi. Maǵlıwmatlar strukturaların islep shıǵıwshılar sırtqı interfeys hám funksiyalar semantikasini ózgertirmesten, algoritmlardı tezligi, isenimliligi hám isletilingen yadı tárepinen rawajlanıwlashtirib, qollanıw etiwdi basqıshpa-basqısh jetilistiriwge háreket qılıwadı.
Maǵlıwmatlardıń abstrakt túrleri programmalıq ónimlerdiń modulliligiga erisiwge hám bólek moduldıń bir-biriniń ornın basatuǵın bir neshe alternativ programmalarına ıyelewge múmkinshilik beredi.
Tez-tez mashqalalardi sheshiw yamasa programmalardı optimallastırıw ushın isletiletuǵın maǵlıwmatlar strukturasın analiz etemiz.