Mamleket basqarmasi milliy maseleni Nizam joli menen sheshiwi

Ozlerinin tariyxiy watanlarinan sirtta jasawshi Milletler ushin.

Ozlerinin tariyxiy watanlarinan sirtta jasawshi milletler ushin hamme jerde hamme waqit milliy maplerin qandiriw ushin zarur bolgan jagdaylardin jaratiliwi talap etiledi. Bul talap birinshi nawbette milliy aymaqliq duzilmeleri bolmagan xaliqlarda bolek ahmiyetke iye boladi.

Ozbekstan mustaqillIqqa erisemenge shekem

• Ozbekstan mustaqilliqqa erisemenge shekem, milliy siyasatqa bir jaqlama qaralar edi. Ol hedhbir birlesken respublikada oz sheshimin tappagan edi. Milliy masele boyinsha buringi oray tarepinen 1 jaqlama jol tutib kelindi. Bul ese putkil SSSRdin atap aytqanda Ozbekstannin da social ekonomikaliq ahwalina ulken ziyan jetkizdi.

BURINGI SSSR KONSTITUTSIYASIDA MILLIY

Burınǵı SSSR Konstitusiyasında milliy gúlleniw, milliy mádeniyatlar rawaji jóninde pikirler bayanlaingan bolsa da, ámelde «ulli aga»chiliq, ruslastiriw siyasatı húkimran edi. Kommunistlik partiya programmasında barlıq milletler hám elatlardı óz-ara jaqınlastırıw tiykarında milliy ayrıqshalıqlardı joytıw hám birden-bir, «madeniyatsiz», jasalma xalqni payda etiw ten- densiyasi mámleket. Hám húkimran partiya siyasatı dárejesine ko’terilgen edi. Haqıyqattan da, KPSS programmasında «jalgiz sovet xalqi payda boldı, Bul sovet mámleketi milliy siyasatınıń úlken jetiskenligidir» dep ádepsizlershe aytılǵan edi.

Mamleketimiz mustaqilliqa eriskennen keyin

• Mámleketimiz ǵárezsizlikke eriskennen keyin milletler ara munasábetlerde jol qoyılǵan kemshilik hám kemshilikler ástesekinlik, menen jónge salıw etila baslandı. Kóp milletli mámleketde xalqlar tınıshliqti támiyinlew ilajları ko’rildi. Ózbekstan Respublikası Konstituciyasiniń. 8- statyasında «Ózbekstan xalqinin milletinen qat’iy názer, Ózbekstan Respublikasınıń puqaraları quraydı», dep ataladı.

1995-Jili 21-dekabrde

• Mámlekette úzliksiz pátde til siyasatı haqqında tusindiriwler alıp barıldı, ámeldegi jaǵdaynı esapqa alıp, zaruriyatga qaray jumıs júrgiziw, hújjetlerdi rásmiylestiriw,turli basqarıw mekemelik munasábetlerde orıs tili hám basqa tillerinen paydalanila baslandı, Sol sebepli bul másele 1995 jıl 21 dekabrde Joqarı Kenestin IV sessiyasi kún rejimine kiritilip, «Ózbekstan Respublikasınıń mámleket tili haqqında»gi Ózbekstan Respublikası Nızamına ózgertiriw hám qosımshalar kirgiziw tuwrısında Nızam qabıllandı. Bul Nızamnıń 4-statyasında «Uzbekistan Respublikasında mamleket tilin úyreniw ushın barlıq puqaralarǵa shárt-sharayat hám de onıń aymaǵında jasawshı milletler hám xaliqlardiń tillerine ızzep-húrmet menen munasábette bolıw támiyinlenedi. Bul tillerdi rawajlandırıw ushın shárt-sharayat jaratıladı», dep jazıp qoyıldı.