Manbashunoslik

I BOB. M A N BA SH U N O SLIK N IN G NAZARIY 
MASALALARI
1-MAVZU. MANBASHUNOSLIK FANINING MAQSAD 
YA VAZIFALARI
Darsning mazmuni: Tarix ilmida m anbashunoslik fanining tutgan o 'm i, 
uning asosiy xususiyatlari, m aqsad va vazifalari haqida m a’lum ot beriladi.
Reja:
1.1. M anbashunoslik fanini o 'rganishdan m aqsad.
1.2. M anbashunoslik fanining m aqsadi va vazifalari.
1.3. M anbalar turlari.
1.4. M anbashunoslik va tarix fanining yordam chi sohalari.
Asosiy tushunchalar: manba, tarixiy manba, birlamchi manba, asl nusxa, 
avtograf, bitik, bitma, yozma yodgorlik, q o ‘lyozma, qo'lyozma kitob, 
toshbosma, litografik kitob, nashr, ommaviy nashr, ilmiy akademik nashr, 
faksimile, arxeografiya, asosiy arab yozuvlari, ro ‘yxatga olish, tavsifga olish, 
tasniflash
— 
kataloglashtirish, fihrist — katalog, kartochka, annotatsiya, 
monografik tavsif.
1.1. Manbashunoslik fanini o‘rganishdan maqsad
M anbashunoslik fanini o'rganishdan m aqsad talabalarda ushbu fan 
sohasi to 'g 'risid a u m um iy tu sh u n c h a hosil qilish va u lard a qiziqish 
uyg'otish va O 'zbekiston tarixini m an balar asosida m ustaqil o'rganish 
malakasini hosil qilishdan iborat.
Tarixiy fakt va voqealar bayoni inson xarakteri, m a’lum ot beruvchi 
shaxs, guruh, firqa, sulola, m azhab va m am lakatlar m anfaati y o 'lid a 
tu rlicha talqin qilinishi m um kin.
M asalan, O 'zbekiston yaqin tarixi — m am lakatim izn ing X IX asr 
ikkinchi yarm i va XX asr boshlaridagi siyosiy voqealar turli davrlarda, 
m anbalarda va turli m ualliflar to m o n id an turlicha talq in qilinm oqda. 
B ular o 'z davrida yaratilgan yozm a yodgorliklar, tarixiy hujjatlar va 
solnom alarda qanday bayon qilingan? S ho'ro davrida qanday tushuntirildi?
Va nihoyat mustaqillik sharoitida tarixiy adolatni tiklash, m anbalarga 
xolis va obyektiv yondoshib, bo 'lib o 'tg a n voqealarni bilishim iz m um kin 
va kerak. Bu esa m anbashunoslik fanisiz, m anbalarga ilmiy yondashuvsiz 
m um kin em as. C hunki, o 'sha davrdagi yozm a yodgorliklarning aksariyati
4

---

arab alifbosi asosidagi yozuvim izda, b ir qism i rus tilida h am bitilgan va 
o ‘sha davrga xos/tarixiy xususiyatlarga ega.
Xulosa, m anbashunoslik fani yurtim iz tarixi to ‘g ‘risida xolis va obyektiv 
bilim olishga, o'zligim izni anglashga, boy va qadim iy m adaniyatim izni 
bilishga xizm at qiluvchi tarix fanining m u h im sohalaridan biridir.