Manjurlar tomonidan xitoyning zabt etilishi

Manjurlar tomonidan xitoyning zabt etilishi
Mundarija:
I.Kirish…………………………………………………………………………3
II.Asosiy qism
2.1.Xitoyning manjurlar tomonidan bosib olinishi……………………………8
2.2.Manjurlarning Xitoyni bosib olishining oqibatlari………………………14
2.3.XVII asr oxirida Xitoyning agrar va iqtisodiy ahvoli……………………25
2.4.XVII asr oxirida manjurlar hukmronligining davlat tuzilishi……………35
III.Xulosa…………………………………………………………………….38
IV.Foydalanilgana adabiyotlar…………………………………...………….40

Kirish
Asar manjurlarning Xitoyni bosib olishi va uning oqibatlariga bag‘ishlangan.

Muxolifat oqimlarining kurashi ham tarixni o‘rganish asosida rivoj topganligidan boshlaylik. Manjjur hukmdorlari Xitoy sulolalariga taqlid qilib, oʻzlari uchun Min sulolasidan oldingi tarixni tuzadigan maxsus qoʻmita tuzdilar. Bunday hikoyaning siyosiy maqsadi o'tgan sulolaning qulashi va uning o'rniga yangisi kelishining tarixiy muqarrarligini ko'rsatish edi.
Albatta, muxolifat qulagan sulola tarixining bunday talqini bilan kelisha olmadi, bu xitoyliklar nazarida uning milliy shaxsiy va tarixiy qonuniy kuchini ifodalaydi, bu uning g'oyalariga aniq ziddir. Shuning uchun Ming sulolasining "shaxsiy" hikoyalari paydo bo'ldi¹.
Manchu hokimiyati muxolifatchi faylasuflar, filologlar va tarixchilarning faoliyatiga hal qiluvchi lahzalik harakatlar va choralar bilan javob berdi: ular qatl qilish, qamoqqa olish, surgun qilish va shunga o'xshash qatag'onlarga duchor bo'lishdi. Yana shuni qo‘shishingiz mumkinki, bu qatag‘onlar 17-18-asrlarda qayta-qayta qo‘llanilgan, aniqrog‘i Kansi, Yonchjen va Tsyanlon imperatorlari davrida bo‘lgan. Hukumatga norozi bo'lgan kitoblar musodara qilinib, ularni yashirishda aybdorlar yuqorida sanab o'tilgan qattiq jazolarga tortildi.
1772 yildan beri Xitoyda nashr etilgan barcha bosma kitoblar to'plami ishlab chiqilgan. To'plam 20 yil davom etdi. Shu tariqa Pekin va boshqa shaharlardagi bir qancha kitob omborlarida joylashgan 172 626 jildli (10 223 nom) o‘sha davrlar uchun ulkan kutubxona tashkil topdi. Yig‘ilgan materialni tahlil qilish va qayta ishlashga 360 nafar kishi jalb etildi. Barcha kitoblar to'rt toifaga bo'lingan, shuning uchun butun kutubxona "Si ku quanshu", ya'ni "To'rtta ombor kitoblarining to'liq to'plami" deb nomlangan. Bir necha yil o'tgach, 3457 ta nom yangi nashrda chiqarildi, qolgan 6766 nom esa batafsil izohli katalogda tasvirlangan. Kangsi hukmronligi davrida ham “Kangsi Zidyan” izohli lug‘ati, “Peyven Yunfu” iqtibos va iboralar to‘plami katta ahamiyatga ega bo‘lgan.
Biroq, bu hodisa, har doimgidek, o'zining salbiy tomoniga ega edi. Darhaqiqat, bu har xil "xavfli fikrlar" uchun bahona bo'lishi mumkin bo'lgan kitoblarni musodara qilish bo'yicha ulkan operatsiya va matnlarni qalbakilashtirish bo'yicha katta operatsiya edi. Chiqarilgan yangi nashrlarda barcha kiruvchi qismlar olib tashlandi; Hatto kitoblarning nomlari ham o'zgargan.
1582 yilda Xon Nurxatsiy manjur (jurchen) koʻchmanchi va yarim koʻchmanchi qabilalarni yagona davlatga birlashtirishga muvaffaq boʻldi. Manchjuriya armiyasi Xitoy imperiyasining kuchli raqibiga aylanadi. U 8 ta otliq korpusdan iborat bo'lib, ularning har birida ma'lum rangdagi bayroq bor edi. Birinchi to'rtta korpusda sariq, qizil, oq va ko'k bannerlar bor edi, qolgan to'rttasida yuqorida ko'rsatilgan to'rtta rangdan ikkitasi kombinatsiyasidan bannerlar bor edi. Har bir korpus bir nechta tshalanlardan (qismlardan) iborat bo'lib, ular o'z navbatida bir nechta nigularga (bo'linmalarga) bo'lingan.
1609 yilda manjurlar Xitoyga soliq to'lashdan bosh tortdilar. 1616 yilda Nurxatsiy Jin (Oltin) nomi bilan oʻzini barcha moʻgʻul qabilalarining xoni deb eʼlon qildi. Keyinchalik, ikki yil o'tgach, manjurlar Shimoliy Xitoy va Koreyaga bostirib kirish uchun so'nggi pozitsiyalarni egallab, Xitoyning Liaodun viloyatini egallab oldilar.
Manchjuriya qoʻshini 627 yilda Nurxatsi Xon Abaxay vorisi ostida Koreya yarim oroliga bostirib kirdi. Xitoyning vassali bo'lgan bu mamlakatni bosib olish faqat 1637 yilda yakunlandi. Koreya piyoda askarlari manjur otliqlariga qarshilik ko‘rsata olmadilar. 1636-yilda Abaxay oʻzini “xuangdi” (imperator) deb eʼlon qildi va Qing (Nur) sulolasini nomladi.Shunday qilib, u Xitoy taxtiga daʼvo qildi.
Manjurlar tomonidan Xitoyga birinchi yirik bosqin 629 yilda sodir bo'lgan. Dekabr oyida ularning uchta otliq kolonnasi Sharqiy Mo'g'ulistonga bostirib kirib, Si-fynkou tog' dovoni orqali Pekinga yo'l oldi. Shunga qaramay, xitoylik general Yuan Chung-xuan kuchli artilleriya yordamida hujumni qaytarishga muvaffaq bo'ldi, ammo tez orada u xiyonatda gumon qilinib, qatl etildi. Va Yuan Chung-xuan qo'shini Buyuk Xitoy devori yaqinidagi Shanxayguan qal'asiga qaytib keldi. Qolgan xitoy qoʻshinlari Abaxay tomonidan magʻlubiyatga uchradi, ammo Pekin xonni olmadi va xuddi shu yoʻl bilan Manchuriyaga qaytib, bir qancha Xitoy shaharlarini egallab, talon-taroj qildi. 1631 yilda Manchu qo'shinida cho'yan to'plar paydo bo'ldi, bu uning qal'alarni samarali egallash qobiliyatini keskin oshirdi.