Mantiq insonning aqlida mavjud bo`lgan tushunchalardan hosil bo`lgan tushunchalarga o`tish usullarini o`rganuvchi fandir

• Mantiq insonning aqlida mavjud bo`lgan tushunchalardan hosil bo`lgan tushunchalarga o`tish usullarini o`rganuvchi fandir.
• (Ibn Sino).

 

•  
•  
• REJA
•  
• Mushohada- mantiqiy bilish shakli sifatida.Mushohadaning tuzilishi
• Sodda mushohada va uning asosiy turlari
• Murakkab mushohada va uning asosiy turlari
• Mushohadalar orasidagi munosabatlar 
•  

• MUSHOHADA- TAFAKKUR SHAKLI SIFATIDA

Hukm,

• Hukm,
• gap
• sub`yekt
• Predikat
• Kvantor
• oddiy hukm

• murakkab hukm
• kon`yunktiv hukm
• diz`yunktiv hukm
• implikativ hukm
• mantiqiy kvadrat

• HUKM

• PREDMETLAR, HODISALAR, ULARNING BELGILARI, XUSUSIYATLARI, MUNOSABATLARI HAQIDAGI TASDIQ YOKI INKOR SHAKLIDA IFODALANGAN FIKRDIR

• Hukm tarkibi va uning asosiy turlari

• Sifatiga ko`ra

• Tasdiq hukm

• Oddiy hukmlar

• Inkor hukm

• Yakka hukm

• Hukm turlari

• Miqdoriga kora

• Умумий ҳукм

• ju`z`iy hukm

• Murakkab hukmlar

• Birlashtiruvchi hukm ,pΛ q

• Ayiruvchi hukm Vq

• Shartli hukm
• P → q

• Ekvivalent hukmlar
• p ↔q

• HUKM

• Oddiy hukm

• Tarkibidan yana bir hukmni ajratib bo`lmaydigan hukm.
• Darak gap orqali ifodalanadi.
• masalan: Inson mehnat bilan fazilatlidir

• Murakkab hukm

• 93

• Tarkibidan ikki yoki undan ortiq hukmni ajratish mumkin bo`lgan hukm.
• Masalan: muruvvatli, adolatli kishini el sevar doim

HULM TARKIBI:

• HULM TARKIBI:
• «S» (Subjеktum - mantiqiy ega) - fikrda ifodalangan predmet.
• «P» (Predikatum – mantiqiy kesim) – predmetga xos xususiyat.
• «–»(mantiqiy bog`lovchi) - predmet va xususiyat o`rtasidagi munosabatning ifodalanishi.

SODDA HUKMLARNING SIFAT VA MIQDORIGA KO`RA TURLARI

• SODDA HUKMLARNING SIFAT VA MIQDORIGA KO`RA TURLARI
• 1. Umumiy tasdiq hukmi “А” – miqdor jihatidan umumiy bo`lgan, sifat jihatidan tasdiqlangan fikr (Hamma S - P dir).
• 2. Juz`iy tasdiq hukmi «I» - miqdor jihatidan juz`iy bo`lgan, sifat jihatidan tasdiqlangan fikr (Ba`zi S - P dir).
• 3. Umumiy inkor hukmi «Е» - miqdor jihatidan umumiy, sifat jihatidan inkor shaklida bo`lgan fikr (Hech bir S - Р emas).
• 4. Juz`iy inkor hukmi «О» - miqdor jihatidan juz`iy, sifat jihatidan inkor shaklida bo`lgan fikr (Ba`zi S - P emas).

• Hukmlarning miqdor va sifati ko`ra birlashgan tasnifi

• Umumiy tasdiq hukm
• “Hamma S-P dir”

• Umumiy inkor hukm
• “Hech birS-Pemas”

• Juz`iy tasdiq hukm
• “Ba`zi S-P dir”

• Juz`iy inkor hukm
• “Ba`zi S-P emas”

Hukm turlari	Belgisi	Hukmlarnibg formulasi	Terminlar hajmi
			S	P
Умумий тасдиқ ҳукм	А	“Ҳамма S-P дир”	+
Умумий инкор ҳукм	Е	“Ҳеч бир S-P эмас”	+	+
Жузъий тасдиқ ҳукм	I	“Баъзи S-P дир”	_	±
Жузъий инкор ҳукм	О	“Баъзи S-P эмас”	_	+

• Oddiy hukmlarda terminlar hajmi

• “Bilaman.Bilishni xohlayman. Bilib oldim (BBB)trxnlogiyasi

Bilaman	Bilishni xohlayman	Bilib oldimБилиб олдим

• Oquv faoliyati bevosita ish qogozida o`z aksini topgan quyidagi sxema asosida tashkil etiladi