Ma’rupov akmaljon

Mevasi turi 
Quruq bir urug`li don.(chatnamaydigan meva) 
 
Vakillari nomi 
(9) 
Piyozli arpa (javdar, xarduma, tak-tak, tog` arpa ) g`umay chayir ajriq, 
qo`ng`irbosh, bug`doy, sholi, tariq, makkajo`xori, oqjo`xori. 
 
Oila uchun 
berilgan o`simlik 
xaqida ma`lumot 
Piyozli arpa
-adirlarning yuqori tog`ning o`rta qismida o`sadi. Bo`yi 50-150
sm
G`umay-
u jo`xori turkumiga oid bo`yi 50-150 sm keladigan ko`p yillik 
begona o`t. U asosan sug`oriladigan ekinlar orasida, ayniqsa paxtazorlarda ko`p 
o`sadi. 
O`zbekistonda oilaning tabiiy holda tak-tak, g`umay, qo`ng`irbosh, ajriq, qamish 
kabi turlari o`sadi. 
Chayir ajriq
 - Uzun va sershox ildizpoyali ko`p yillik o`t. 
Qo`ng`irbosh
 - cho`l va adirlarda uchraydi. Bu turkumning barcha vakillari
yem-xashak xisoblanadi. O`zbekistonnda 26 turi bor. 
Bu oilani 2 ta turi “Qizil Kitob”ga kiritilgan.

---

Akmaljon Ma’rupov & Davron Sultonov
@biologiya_fardu telegram kanali 
65 
59-§.
 
YERDA O`SIMLIKLARNI DUNYOSINING RIVOJLANISHI
1. Olimlarning aniqlashicha,bundan uch yarim milliard yil oldin.—yer yuzi suv ostida bo`lgan. 
2. Dastlabki bir hujayrali organizmlarning ranglari qanday bo`lgan va nimalarga o`xshash bo`lgan. --
rangsiz,zamonaviy bakteriyalarga o`xshab ketgan. 
3. Yer yuzida suvo`tlarni yashnagan va hukmronlik qilgan davri. -- bundan 570-510 mln oldin 
4. Dastlabki quruqlikka chiqqan o`simliklar? -- psilofit, riniya, kuksoniya
5. 1937-yili Buyuk Britaniyadan topilgan o`simlik -- kuksoniya
6. Psilofit qayerdan topilgan -- 1859 yil Kanadadan 
7. Riniya qayerdan topilgan.—1937 yil Buyuk Britaniyadan 
8. Dastlabki quruqlik o`simliklarda nimalar bo`lmagan -- ildiz va barglar bo`lmagan 
9. Dastlabki quruqlik o`simliklarida nimalar bo`lgan.--shoxlangan poya va shoxlar uchida sporangiylari
10. Dastlabki quruqlik o`simliklarning bo`yi,…. poyasining yog`onligi…..ga yetgan. -- 50-70 sm, 5-10 sm 
11. Yo`sinlar va qirqquloqsimonlar qachon paydo bo`lgan. -- bundan 400-230 mln
12. 400-230 mln yillar avval qirqbo`g`im va qirqquloqlarning bo`yi va yo`g`onligi qancha bo`lgan.—25-30 m , 
1-1,5 m 
13. Ochiq urug`li o`simliklar qachon paydo bo`lgan.—bundan 200 mln yililgari urug`li qirqquloqlardan 
14. Yopiq urug`li o`simliklar qachon va nimalardan kelib chiqqan -- bundan 140 mln y. ilgari urugli 
qirqquloqlarning shu davrgacha saqlanib qolgan vakillaridan. 
15. Ochiq urug`li o`simliklarning bizgacha yetib kelgan vakillari(3ta)?va qayerda saqlanib qolgan -- qarag`ay, 
qoraqarag`ay, archa : o`rmon zonasida va baland tog`larda saqlanib qolgan 
16. Qaysi davrdan boshlab yer yuzini yopiq urug`li o`simliklar egallay boshladi. -- bo`r davridan boshlab 
17. Gulli o`simliklar qachon qayerdan kelib chiqqan(1-faraz) -- sporali yuksak o`simliklardan
18. Gulli o`simliklar qachon qayerdan kelib chiqqan(2-faraz) -- hozir qazilma holda uchraydigan 
o`simliklardan kelib chiqqan. (Yevropa, Ozb. Xisor tog` tizmari ochiq urugli bo`limiga: Bennettit turku.) 
19. Gulli o`simliklar qachon qayerdan kelib chiqqan(3-faraz) -- Bo`r davrida janubiy-sharqiy Osiyoda paydo 
bol`gan bo`lib, u yerdan boshqa joylarga tarqalgan, 
20. Gulli o`simliklar qachon qayerdan kelib chiqqan(4-faraz) -- Tetis nomli dengizning janubida va shimolida 
joylashgan floralardan hamda mahalliy floralardan kelib chiqqan. 
21. Ochiq urug`lilarni qancha turi bor -- 700 turi
22. Hozirgi paytda ekiladigan madaniy o`simliklarning …qismini yopiq urug`lilar tashkil etadi—aksariyat 
23. Qaysi davrdan boshlab yopiq urug`li o`simliklar nihoyatda tezlik bilan ko`payib yer yuzini egallay 
boshlagan?—Bo`r davridan. 
24. Nima uchun yopiq urug`li o`simliklar yer yuzida keng tarqalgan?—turli muhit sharoitida o`sishga 
moslashganligi tufayli. 
 

---

Akmaljon Ma’rupov & Davron Sultonov
@biologiya_fardu telegram kanali 
66