Ma’ruza № Mavzu: Analitik kimyo fanining vazifasi va mohiyati. Sifat analizi. Analitik kimyo usullarining sinflanishi I va II- guruh kationlari tavsifi

3. Xromotografik analiz usuli.
Bu usul 1903 yilda M.S.Svet tomonidan ishlab chiqiligan. Uning mohiyatini ushbu tajriba yordamida tushuntirish mumkin ; shisha nayga bir tutam paxta tiqib, uning ustiga alyuminiy oksid A1₂O₃ (sorbent) kukunidan solinadi, keyin hosil qilingan “xromotografik”kolonkaga pipetka yordami bilan SuSO₄ va CoSO₄ eritmalari aralashmalaridan 3-4 tomchi tomiziladi. Co ⁺² ionlari Cu⁺² ionlariga qaraganda sustroq sorbilanadi. Natijada Cu⁺² ionlari sorbentning yuqori qismiga to‘liq sorbilanib bo‘lganda Co⁺² ionlari pastki qatlamga o‘tib ketadi. Buni kobolt ionlariga xos bo‘lgan pushti rangdan bilish mumkin.

Eritmalardagi har xil ion yoki molekulalarning sorbilanishga moyilligi bir xil bo‘lmaganligi uchun eritma sorbint kolonkasidan o‘tkazilganda ular bir-biridan ajraladi.

Xromotografik analiz ham adsorbsion, ion almashinish, cho‘ktirish va taqsimlanish xromotografiyasiga bo‘linadi.


I va II guruh kationlariga qisqacha tavsif.
Kationlarning birinchi analitik guruhiga ammoniy, kaliy, natriy, magniy va ba’zi siyrak elementlarning ionlari kiradi. Ular hosil qilgan tuzlar suvda yaxshi eriydi. Analiz uchun eng muhimi ularning sulfidlari, gidrooksidlari, karbonoidlari va xloridlarning suvda eruvchanligidir. Birinchi guruh kationlari boshqa hamma guruh kationlaridan shu bilan farq qiladi. Bu tuzlar eriydigan bo‘lgani uchun birinchi guruh kationlari boshqa guruh kationlarining guruh reagentlari ta’sirida cho‘kmaydi va eritmada qoladi. SHuning uchun I guruh kationlarining guruh cho‘ktiruvchisi - reaegenti yo‘q. Boshqa guruh kationlari K⁺, Na
⁺ va