Ma’ruza 1 “Lokomotivlarga texnik xizmat ko`rsatish asoslari” faniga kirish Ma’ruza rejasi

Nazorat savollari:

1. 
   O’zbekiston temir yo’llarida lokomotiv aylanish uchastkalarida lokomotivlar qanday ekspluatatsiya qilinadi?
   
2. 
   Lokomotivlar parkiga nimalar taalluqli?
   
3. 
   Uzatuvchi va olib chiquvchi lokomotivlar nima uchun xizmat qiladi?
   
4. 
   Lokomotivning inventar parki nima?
   
5. 
   Qaysi hollarda temir yo’lning zaxira lokomotivlaridan foydalaniladi?
   

Ma’ruza 3
Lokomotiv parki. Uning tasniflanishi va taqsimlanishi


Mа’ruza rejasi:
3.1.Lokomotiv parki.
3.2. Lokomotiv parkining tasniflanishi.
3.3. Lokomitiv parkining taqsimlanishi.


Kalit so‘zlar: Lokomotiv parki, tasniflanish, taqsimlash, nosozlik, foydalanish.


3.1.Lokomotiv parki.
Lokomotiv parki – temir yo’lda ekspluatatsiya qilinadigan lokomotivlarning yig’ilish joyi.
Elektrovoz, teplovoz, gazoturbovoz, paravozlar va motovozlar temir yo’lda iqtisodiy tomonlama, yo’lovchi va yuk, eksport va uzatishni tashkil qilishiga qarab, lokomotivlar parkida guruhlarga bo’linadi, amalda ish tabiatiga qarab surish ishlari maxsus ishchi lokomotivlar bilan bajariladi. Uzatuvchi va olib chiquvchi lokomotivlar uzelning bir stansiyasi (Saralash stansiyalari yoki uchastka stansiyalari ) dan boshqa stansiyasiga vagon guruhlarini uzatib berish amallarini bajaradi. Xo’jalik ishlari bilan band bo’lgan lokomotivlar – xo’jalik lokomotivlari, temir yo’l uchun zarur bo’lgan yuklarni tashiydi (rels, shpallar, sheben va hokazo). Maxsus ish uchun foydalaniladigan lokomotivlar o’zlari bajarayotgan ishlarning turiga tegishlidir. Poyezdlarni tuzish va tarqatish, vagonlarni yuklash va tushirish yo’llariga olib kirib berish amallarini manyovr lokomotivlari bajaradi. Boshqa turdagi ish bilan bog’liq bo’lgan lokomotivlarga o’t o’chirish, tiklash, tiklash va qor tozalovchi va boshqa lokomotivlar kiradi
"Ozarbayjon temir yo'llari" YOAJ raisi Javid Qurbonov rahbarligida temir yo'l lokomotiv parkini modernizatsiya qilish borasida muhim qadamlar qo'yilmoqda.
Lokomotivlarni ekspluatatsiya qilish muddatini "Ozarbayjon temir yo'llari" balansida hisobga olgan holda, inventarizatsiya parkini yangilash doirasida Qozog'iston Respublikasi bilan "Lokomotivni o'rnatish" OAJ bilan 10 ta yangi ishlab chiqarilgan TE33A baholash metodikasi yuklarni tashishda ekspluatatsiya qilinadigan dizel lokomotivlari.



3.1.rasm. Ozarbayjon temir yo'llarining lokomotivlari

3.2.rasm. . Ozarbayjon temir yo'llarining lokomotivlari¹

TE33A Evropaning dizel yoqilg'isi, 6-dingil, 2 ta kabin, 138 tonna (4400 beygir kuchi) va 3356 kVt quvvatga ega o'zgaruvchan oqimga mos keluvchi asenkron dvigatelini hisobga olgan holda zamonaviylik bilan birga dizel lokomotivi iqtisodiy jihatdan ancha tejamkor.

Ushbu lokomotivlarning birinchisi 2015 yil 3 avgustda, Xitoy Xalq Respublikasining Shihezidan dastlabki konteyner poezdi Ozarbayjonga etib kelgan.
Ushbu lokomotivlarning 5 (besh) qismi allaqachon Ozarbayjonga keltirildi, mahalliy sharoitga muvofiq sinovdan o'tkazildi, lokomotiv mashinistlari yangi jihozlarni boshqarish uchun o'qitildi.



3.3.rasm . Ozarbayjon temir yo'llarining lokomotivlari
Ushbu dizel lokomotivlarni ekspluatatsiya qilishda 2TE10M seriyali lokomotivlar bilan taqqoslaganda dizel lokomotivlari dizel yoqilg'isining 30-35 foizini tejash bilan 3200 tonna yuk poezdini erkin tashish imkoniyatiga ega ekanligi aniqlandi.
Bundan tashqari, "O'zbekiston temir yo'llari" DATK va Estoniya Respublikasining "Hanseatic Rail LLC" kompaniyasi o'rtasida tuzilgan shartnoma asosida 4 (to'rt) yangi, zamonaviy VL-11m6 seriyali elektr lokomotivlar sotib olindi.
2014-yilda ishlab chiqarilgan ushbu elektrovozlar 184 tonna, 5680 kilovolt quvvat va 3500-4000 tonna yukni tashishga layoqatli.
Lokomotivlarning har ikkala turi zamonaviy xavfsizlik uskunalari bilan jihozlangan, lokomotiv brigadalari uchun barcha sharoitlar ta'minlangan, konditsioner, muzlatgich va mikroto'lqinli isitgichlar bilan ta'minlangan. Yangilash jarayoni jadal davom etmoqda.