Ma’ruza 1 Mavzu: Tabiiy gaz konlari va ularning asosiy parametrlari Reja

Ma’ruza 1
Mavzu: Tabiiy gaz konlari va ularning asosiy parametrlari
Reja
1.1. Zahirasi va gazning kimyoviy tarkibiga nisbatan gaz konlarining tasnifi.
1.2. Tabiiy gazlarning tarkibi va tasnifi.
1.3. Gazlarning asosiy parametrlari.
1.4. Ko'p komponentli aralashmalarning kritik va keltirilgan parametrlari.
1.5. Gaz holati tenglamalari.
1.6. Gazlarning o‘ta siqiluvchanlik koeffitsiyenti va uni aniqlash usullari.
1.7. Tabiiy gazlarning qovushqoqligi va issiqlik xossalari.
1.8. Kristollogidratlar va ularning hosil bo‘lish sharoitlari.
Tayanch so’zlar
Mоlеkulyar mаssаsi, zichligi, qоvushqоqligi, kritik pаrаmеtrlаri, idеаl gаzlаr, rеаl gаzlаr, Mеndеlеyеv - Klаypеrоn tеnglаmаsi, gаzning kritik hаrоrаti, kritik bоsim, Bоyl - Mаriоtt qоnuni, Gеy - Lyussаk qоnuni, Shаrl qоnuni, gаzning o’tа siqiluvchаnlik kоeffitsiеnti, gаzlаr vа suyuqliklаrning qоvushqоqligi, gаzlаrning nisbiy qоvushqоqligi, kinеmаtik qоvushqоqlik, gаzlаrning issiqlik хоssаlаri, issiqlik sig’imi, entrоpiya, entаlpiya, yonish issiqligi, аlаngаlаnish chеgаrаlаri, drоssеl effеkti, Jоul - Tоmsоn kоeffitsiеnti, kristаllоgidrаtlаr, getеrоgеn tizimlаr.


1.1. Zahirasi va gazning kimyoviy tarkibiga nisbatan gaz konlarining tasnifi.
Tabiiy gaz - sof gaz koni, gazkondensat, neftli gazkondensat va gazgidrat konlarida uchraydi.
Gaz koni deb shunday konga aytiladiki, bunda uglevodorodlar gaz holatda bo'lib, qatlamdagi bosim izotermik o'zgarganda qatlamda uglevodorodlar bir holatdan ikkinchi holatga o'tmaydi.
Gazkondensat koni deb shunday konga aytiladiki, bunda gaz gaz holatda bo'ladi, ammo bosim tushishi natijasida suyuq uglevodorodlar ajrala boshlaydi.
Gazgidrat koni deb shunday konga aytiladiki, bunda gaz ma'lum bir bosim va harorat ta'sirida suv bilan birikib qattiq gidrat holida bo'ladi.
Gaz va gazkondensat konlari quyidagi belgilariga qarab tasniflanadi:

1.