Ma'ruza. 1 Podshipniklar. Sirpanish podshipniklari

MA'RUZA. 1
PODSHIPNIKLAR. SIRPANISH PODSHIPNIKLARI.

Reja:

1.Sirpanish podshiniklarini afzalliklari va kamchiliklari va ishlatilish joylari.
2.Asosiy nazariyasi.
3.Moylash materiallari.
4.Podshipniklarni xisoblash.
5.Sirpanish podshipniklarni tayyorlashda ishlatiladigan materiallar.
Tayanch iboralar: Sirpanish podshipniki, vkladish, bronza, babbit, chuyan, organiq va mineral moylar.


Adabiyotlar: 1. 2. 3

Aylanuvchi o’q va vallar uzlarining shiplari yoki buyinlari bilan kuzgalmas tayanch podshipniklarga tegib turadi, bu podshipniklar, ship bilan birgalikda aylanuvchi kinematik juftdir. O’q yoki val orkali tayanchga uzatiladigan kuchni podshipniklar qabul qilinadi.

B
a’zan kalta o’q yo’qi val ikki podshipnikdan emas, balki bitta podshipnikda urnatiladi: bu xolda podshipnik ancha uzun (l ≈ 12d) qilib yasaladi, valning diametri d ga teng qilib, podshipnikning ikki chekkasiga ishlov beriladi, urta qismidagi l1: uzunligi esa ishlovsiz qoldiriladi
Podshipnikning eng muxim qismi vkladishlardir. Sapfaning bosimini bevosita qabul kiluvchi bu vkladishlar eyilishga yaxshi ta'sir qilib karshilik kursatishi va zarbali nagruzkalarni sinmasdan qabul qila olishi uchun etarli darajada elastik bo’lishi kerak.

Afzalliklari.

1. 
   Vallarda aniq yunalish beradi, chunki detallar soni oz, dumalash podshipniklariga nisbatan.
   
2. 
   Vkladish bilan val orasida moyli podushka xosil bo’ladi, bu uz navbatida zarb, titrashlarni yaxshi qabul qiladi.
   
3. 
   Katta aylanishlarda yaxshi ishlaydi, dumalash podshipniklari ish muddati pasayadi.
   
4. 
   Podshipnik ikki bulakdan iborat, shuni uchun xam dumalash podshipniklarini urnatish mumkin bulmagan xollarda urnatiladi.
   

Kamchiliklari:

1. 
   Dvigatelni ishga tushirish va tuxtatish vaqtlarida ishqalanishni katta bo’lishi.
   
2. 
   Vallar va o’qlarni podshipnik turgan joylarini eyilishi.
   
3. 
   Moy ko’p sarf bo’ladi.
   
4. 
   Katta nagruzka va tezliklarda podshipnik uzeli konstro’qsiyasi shuningdek uni ishlatish ancha murakkablashadi.
   

Ishlatilish joylari:

1. 
   Zarb, titrashda ishlaydigan joylarda (molotalar, porshenli dvigatellarda ).
   
2. 
   Tirsakli vallarda:
   
3. 
   Vallarni diametri katta bulgan joylarda.
   
4. 
   Vallar katta aylanishda ishlaganda (sentrofugalarda).
   
5. 
   Stanok shpindellarida.
   

Sekin aylanadigan dvigatellarda.

Asosiy nazariyalar.

1. 
   Tayanchlardagi ishqalanish. Ishlash rejimiga qarab moylash sistemasi 3 xil bo’ladi.
   
2. 
   yarim kuro’q: 2. quyo’q: 3. chegaraviy.
   

Rasm 33. Kesilgan bosim R, bilan siljish tezligi v, urtasidagi bog’lanish.

Namlash tezligi bilan kattik yuza tezligi to’g’ri chiziq konuniga buysinadi tezlik О dan V: (rasm. 33, a).
Moy tezligi va kalinligi parabola konuni buyicha uzgaradi (rasm. 33,b).
Silindrli podshipniklarda moy kalinligi ponasimon shaklida xosil bo’ladi (rasm 33,v).

Ishqalanish nazariyasi. Sirpanish podshipniklarida ishqalanishga ketgan quvvat shunchalik ko’p, agar ishkilanish koeffisientini katta bo’lsa (rasm 34).
Rasm 34. Ishqalanish koeffisientining rejim xarakteristikasiga bog’liqlik grafigi. μ – moylik kovushkokligi:
Р – solishtirma bosim,
ω – aylanish burchagi tezligi, 1/sек
f – ishqalanish koeffisienti.
Podshipnikdagi ishqalanish momenti va quvvati quyidagicha topiladi.


bu erda: R – podshipnikka ta'sir kiluvchi kuch, kg:
f – ishqalanish koeffisienti.
d – val diametri, mm.
n – aylanishlar soni, ayl/min.

Podshipniklarni xisoblash.

Kontakt zo’riqishi. Sekin aylanadigan vallarda, ya'ni aylanma tezlik V = 0,1 m/s.dan oshmaganda, issiklikni ajralib chiqishi uncha katta bulmaydi, u xolda yuzani chegaralangan zo’riqish buyicha xisoblanadi.

Bu erda: - nisbiy oraliq:
∆ - diametrial oraliq:
[σ] = 3…5 НВ – ruxsat etiladigan zo’riqish, vkladish kg/sm2 materialiga qarab qabul qilinadi.
- shartli nisbiy bosim podshinikka ta'sir kiluvchi.
l –podshipnik uzunligi.
d – val diametri.
E – keltirilgan elastiklik moduli.

Yeyilishni oldini olish. Agar V>0,1 m/s, u xolda ikki mezon buyicha tekshiriladi.

Ishdan chiqish sabablari:

1.