Ma’ruza 13 Mavhum qaynash gidrodinamikasi

13.1-rasm. Donador zarrachalar qatlami orqali gaz(suyuqlik) oqimi o`tgan paytda uning turli holatlari sxemasi:
a-zich qatlam, gaz qo`zg`almas qatlam zarrachalari orasidan o`tadi; b-mavhum qaynash qatlami, mahsulot hajmi 20-50% ga oshadi; v-zarrachalarning pnevmotransporti.


GAZ YOKI SUYUQLIKNING DONADOR MATERIALNING ZICH QATLAMI ORQALI HARAKATI
Bir qator texnologik jarayonlarda gaz, bug` yoki suyuqlik oqimi sochiluvchan donador materiallarning zich qatlami orqali o`tkaziladi (13.1-rasm, a). Ishlatiladigan donador materiallar xilma-xil bo`lib, ularning shakli va o`lchamlari ham har xil bo`ladi. Agar donador materiallarning diametri bir xil bo`lsa, bir o`lchamli qatlam va har xil bo`lsa ko`p o`lchamli qatlam deyiladi. Bu jarayonlarda suyuqlik va gazlar donador materiallarning orasidan va kanallardan o`tadi. Donador materiallarning qatlami gidravlik qarshilik, solishtirma yuza, zarrachalar orasidagi bo`shliq hajm, zarrachalarning o`lchami va shu kabi kattaliklar bilan belgilanadi.
Balandligi H<sub>0</sub> va ko`ndalang kesimi yuzasi F bo`lgan donador zich qatlamning gidravlik qarshiligi ΔP<sub>k</sub> (N/m<sup>2</sup>) ni Darsi-Veysbax tenglamasi yordamida aniqlash mumkin:
, (13.1)
bu yerda -qatlamdagi suyuqlik oqimi o`tadigan kanallarning uzunligi; – oqimning kanallardagi o`rtacha tezligi; d_e – kanallarning ekvivalent diametri; – qatlamning qarshilik koeffitsiyenti.
Zich qatlam uchun Reynolds mezoni:
,
bu yerda W₀ – suyuqlikning mavhum tezligi; ρ-muhitning zichligi; μ-muhitning dinamik qovushqoqligi.

Mavhum tezlik suyuqlik hajmiy sarfini qatlamning ko`ndalang kesimi yuzasiga bo`lgan nisbatiga teng: W₀ = .

Qatlam kanallaridagi suyuqlikning haqiqiy tezligi:
W = , (13.2)
bu yerda ε₀ – qatlamdagi bo`sh hajmning ulushi.

Donador materiallar orasida bo`sh hajmning qatlamning hajmiga nisbati bo`sh hajmning ulushi (yoki g’ovaklilik) deyiladi va ε₀ bilan belgilanadi:

, (4.3)
bu yerda V – donador qatlam hajmi; V₃ – qatlamdagi zarrachalar egallagan hajm; V_b – qatlamdagi bo`sh hajm.

Zarrachalar oralig’idagi kanallarning ekvivalent diametri (d_e, m) quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi:

, (4.5)
bu yerda d – zarrachalarning diametri, m.

Kanallarning uzunligi qatlam balandligi H₀ orqali aniqlanishi mumkin:

, (4.6)
bu yerda φ - tajriba orqali aniqlanadigan koeffitsient, φ>1.