Maʼruza-3 Texnik ijodkorlik metodikasi

Analogiya (yun. analogia — muvofiqlik, aynanlik, oʻxshashlik) — 1) (falsafada) predmet va hodisalarda biror xususiyatning oʻxshashligi. Mantikda Analogiya yordamida ikki predmetning kandaydir bir xususiyati oʻxshasa, boshqa xususiyatlari ham oʻxshashligi haqida xulosa chiqariladi. Provardda aql analogiya boʻyicha biror bir obʼyektni kam oʻrganilgan obʼyektga nisbatan yetarli oʻrganish tahlili natijasida olingan bilimni qoʻchirishdagi mavjud xususiyatlari va sifatidan tashkil topadi.
Misol uchun: yurak – nasos, asab tizimi- elektr janjiri, miya – kompyuter.
Anologlik : vazifasi, tuzilishi, munosabati, tashqi koʻrinisha, kelib chiqishiga qarab ajratiladi.
Biroq shuni takidlash kerakki oʻylab koʻrilgan aqliy anologiya asosida ishlangan ishlarni keyingi bosqichlarda qoida boʻyicha toʻgʻri xususiyat va talab boʻyicha texnik asoslangan xolda obdon tekshirilgan boʻlishi kerak.Bu tekshirish kerak, chunki maʼlumki, eng murakkab muammolar har doim sodda, tushunish uchun aniq.... toʻgʻri yechimlarga ega boʻladi.
Misol, qandaydur oraliqda issiqlik uzatuvchi, qandaydur oraliq- toʻldiruvchi predmeti , uni toʻldiruvchi predmet haroratini koʻtara borish nazariyasini asoslanmaganmaganligi.
Aqliy xujum usulining maʼnosi quyidagicha. Aniq bir ijodiy vazifani bajarish uchun ikkita uncha katta boʻlmagan guruhdan iborat ( 5 tadan 12 tagacha odam), ular doimiy ravishda shu yoʻnalishda shugʻurlanuvchi, ishlatilayotgan usulni biluvchi va aynan muammoli masalani yechishga taklif etilgan mutaxasislardan iborat boʻladi. Birinchi guruhni «generatorlar» , ikkinchi gurhni esa «tanqidchilar» deb aytiladi. Bunda taklif etilgan mutahasislarning soni guruh tarkibining yarmidan oshmasligi kerak, guruh rahbari buni kuzatib borishi kerak, chunki aqliy xujum vaqtida ular « boshqa tus » bermasliklari va muammoni boshqa oʻzlariga maqul, xoxlagan masalani yechish yoʻnalishga burub yubormasliklari kerak. Gruh tarkibida bir nechta ayollarni boʻlishi, chunki, birinchidan bunda ularning berayotgan gʻoyalari ananaviy boʻlmaydi, ikkinchidan ularni bu yerda qatnishishi erkaklarga oʻzgacha « qizgʻinlikni» keltirib chiqarishi maqsadga muvofiq boʻladi..
8. Nazorat savollari usuli.
Nazorat savollar guruxi aniqlik kirituvchi savollar tizimiga asoslanib, olingan javoblar berilgan topshiriqni bajarishga (javob berishga) olib keladi.
Aqliy xujum usuli ijodkori Osborn bunday savollar tartibini belgilab bergan. Bu roʻyxatda 9 ta xil gurux savollari:

• texnik obyektda nimani qisqartirish mumkin;
• koʻpaytirish;
• Zichlashtirish;
• Ezish;,
• Siqish;
• kalta qilish;
• siyraklashtirish;
• ajratish;
• maydalab tashlash;
• va boshqalar.

.

Masalani maromiga yetgan obyekt boʻyicha bexosdan tanlangan yechim belgilari kesimida asoslangan xuddi shu yechim obektning yuzasida yotmaydi.
Fokal obʼyektlar usuli tadqiqot masalalarining pedogogika, marketing , va boshqa yoʻnalishlarda ijodiy fikrlash, yechishni faol olib borish, qaysiki ijodiy ishlar vazifalarini aniqlashdan iborat boʻladi. Hozirgi vaqtda, fanlar aro yoʻnalishlarni rivojlantirish bilan, FOU usullari tadqiqotlar uslubiyotlaridagina emas, aksincha boshqa yoʻnalishlarda ham keng qoʻllanilmoqda.
Fokal obʼyektlar usuli (FOU) – bu usul bilan yangi gʻoyalarni qidirish va obʼyektni dastlabki obʼyektga qoʻshish bilan kutilmagan obʼyektni ajratib olishga erishish mumkin boʻladi. Shundan boshqa nom – kutilmagan obʼyekt usuli nomi nomoyon boʻladi. Texnikani joʻnatish nuqtasi – assosativ (his tuygʻu bilan ) qidiruv va kutilmagan evristik xususiyat.
Qonuniyat asosida texnik obyektni tuzilishi uning hamma kerakli variantlar boʻyicha tizimlangan tadqiqotlarni oʻtkazish va aniqlash usulidir. Usulni yaratuvchi taniqli shveysar astronomi F. Sviki 1942 yili ishlab chiqqan, morfologik tadqiqot yaratilayotgan obyektni bir butun tizim xolda oʻrganish bilan texnik vazifalarni toʻplagan.
Ulugʻ Vatan urushi yillarida fashist Germaniyasi FAU-1 turidagi balistik raketalarga ega boʻlgan edi, ular bu raketalar yordamida Buyuk Britaniyani yengishni oʻylagan edilar. Reaktiv samolyotlar hali hech bir davlatda yoʻq edi, nimaki faqat AQSH urishga qatnashishga tayyorlangan xolda bu yoʻnalishda ishlar olib borilmoqda edi. Ular Germaniya bilan oradagi ustunlikni yoʻqotishni xoxlamas edilar. Shuning uchun ham AQSH, urush oxirida amerikalik olimlarga qoʻshilgan Germaniyadan emigrasiya qilingan yevropalik olimlar ishtirokida atom bombasini yaratish bilan birga reaktiv dvigatelli samalyotlar va ballistik raketalar uchun reaktiv dvigatellarni ishlab chiqarishga butun eʼtiborni qaratdilar. Albatta bunda bu muammolar bilan tanish yetakchi yevropalik olimlarga eʼtibor yuqori boʻldi. Ular qatorida F.Sviki ham bor edi.