Ma'ruza 4 Mavzu: Amaliy taʻlim metodikasi

o`qitish metodi tushunchasi bilan chambarchas bog`liq - o`qitish metodi yoki metodik usul .
Uslubiy metodlar deganda , odatda, metodning tafsilotlari, uning elementlari, tarkibiy qismlari yoki ­ma'lum bir usul qo'llanilganda yuzaga keladigan kognitiv ishning individual bosqichlari tushuniladi. O`quv jarayonida metodlar ham, usullar ham o`zaro bog`langan; usullarning kombinatsiyasi xilma-xildir. Bitta va bir xil turdagi ish endi usul sifatida, endi esa texnika sifatida paydo bo'ladi. Masalan, og’zaki bayon qilish jarayonida ko’rgazmali qurollarni ko’rsatish odatda o’rganilayotgan materialni o’quvchilarni idrok etishga tayyorlash, yo’lda o’quvchilarga savollar berish kabi metodik usul hisoblanadi. Ko'rgazmali qurol bilimning asosiy manbai bo'lgan hollarda, uni ko'rsatish o'qitish usuli hisoblanadi. Yuqorida ta'kidlanganidek, o'quvchilarning bilish faoliyatining tabiatiga ko'ra tasniflangan usullar tizimida bilim manbalariga ko'ra tasniflangan usullar o'qitish usullari sifatida ishlaydi.


Bilim manbalari bo'yicha tasniflangan o'qitish usullari .
bilim manbalariga ko'ra tasniflangan o'qitish usullari eng ko'p qo'llaniladi : og'zaki ­(hikoya, tushuntirish, ma'ruza, suhbat, kitob bilan ishlash va boshqalar), ko'rgazmali (ko'rgazmali qurollar, filmlar, diagrammalar, kuzatishlar va boshqalarni namoyish qilish va boshqalar). .), amaliy (mashqlar, laboratoriya va amaliy ishlar va boshqalar). Ular maxsus va umumtexnika fanlarini o‘qitish usullari va tashkil etilishini ochib berishda asos qilib olinadi.
Talabalarning kognitiv faoliyatining tabiati bilan ajralib turadigan o'qitish usullari tizimi .
Pedagogika fanida keyingi yillarda o`qitish metodlari tizimi ishlab chiqilgan bo`lib, ularning tasnifi o`quvchilarning bilish faolligi darajalariga asoslanadi. Bunday usullar tizimi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida innovatsion o‘qituvchilarning pedagogik faoliyati amaliyotida qo‘llanilmoqda. Ushbu o'qitish usullarini ikkita asosiy guruhga birlashtirish mumkin: ­reproduktiv va kashfiyot.
Reproduktiv (ko'paytirish) o'qitish usullari (tushuntirish ­- illyustrativ va reproduktiv) - o'quvchilarning bilimlarni tayyor shaklda o'zlashtirishlari, o'qituvchi tomonidan berilgan model bo'yicha intellektual va amaliy harakatlarni bajarishlari bilan tavsiflanadi. Ularni qo'llash o'quv ma'lumotlarini tez va mustahkam o'zlashtirishni, amaliy ko'nikma va ko'nikmalarni shakllantirish tezligini ta'minlaydi. Lekin shu bilan birga, bu usullar o`quvchilarning ijodiy mustaqilligini shakllantirish vazifalarini amalga oshirmaydi, tafakkur rivojlanishiga sust yordam beradi. Asosan foydalanilganda, ular bilimlarni rasmiy ravishda o'zlashtirishga, ba'zan esa o'quv materialining siqilishiga olib keladi. Faqatgina reproduktiv usullardan foydalangan holda tashabbuskorlik, biznesga ijodiy yondashish, mustaqillik kabi shaxsiy xususiyatlarni muvaffaqiyatli rivojlantirish mumkin emas. Ular o'quv materialining mazmuni asosan informatsion bo'lgan va o'qituvchilarning bilimlarni mustaqil izlashlari qiyin bo'lgan hollarda eng samarali qo'llaniladi. Bu usullar o‘quvchilar muammoli vaziyatlarni yechish bo‘yicha boshlang‘ich bilimlarga ega bo‘lmaganda, oldingi mashg‘ulotlar orqali mustaqil masalani yechishga hali ko‘nikmagan hollarda ham qo‘llaniladi.
Qidiruv usullari (qisman qidirish, tadqiqot, muammoni taqdim etish) ­o'quvchilarni turli murakkablikdagi kognitiv muammolarni hal qilishda izchil va maqsadli jalb qilishni o'z ichiga oladi, bunda ular faol ravishda yangi bilim va ko'nikmalarga ega bo'ladilar. Qidiruv usullaridan foydalanish (ular ba'zan muammoli usullar deb ataladi) o'quvchilarning ijodiy o'quv, kognitiv va mehnat faoliyati ko'nikmalarini muvaffaqiyatli rivojlantirishga imkon beradi. Ular bilimlarning yanada mazmunli va mustaqil rivojlanishiga hissa qo'shadilar. Shu bilan birga, ularning katta xizmatlari o'qituvchilarni bunga moyil qilishiga qaramay, ular o'quv jarayoni amaliyotida qo'llaniladigan yagona bo'la olmaydi . Gap shundaki, bu usullardan foydalanish reproduktiv ta’limga qaraganda o‘quv materialini o‘rganish uchun ancha ko‘p vaqtni, shuningdek, o‘quvchilarni izlanish faoliyatiga maxsus tayyorlashni talab qiladi va o‘qituvchidan juda yuqori pedagogik mahorat talab etiladi.
Muammo-qidiruv usullaridan foydalangan holda, ular, qoida tariqasida, hodisalar, jarayonlar, faktlar o'rtasidagi sabab-oqibat ­va boshqa munosabatlarni aniqlash bilan bog'liq bo'lgan materialni o'rganadilar. Ular, shuningdek, o'rganilayotgan material tubdan yangi bo'lmagan va uning mazmuni talabalarning mustaqil qidiruv faoliyati uchun mavjud bo'lgan hollarda qo'llaniladi.
Talabalarning kognitiv faolligi darajasiga qarab o'qitish usullarini reproduktiv va qidiruv usullariga bo'linishi o'quv jarayoni mazmunining umumiy nazariy darajasining oshishi munosabati bilan o'quv jarayonining rivojlanish funktsiyasini kuchaytirishga qaratilgan umumiy tendentsiya tufayli yuzaga keladi. ta'lim. Usullarning bu tasnifi bilim manbalariga ko'ra usullarning bo'linishi bilan solishtirganda yangiroq, zamonaviyroqdir .­

Test savollari.

1. 
   Ta'lim usullari deganda nima tushuniladi ?
   
2. 
   metodik usullari deganda odatda nima tushuniladi ?
   
3. 
   Bilim manbalariga ko'ra tasniflangan o'qitish usullarini nomlang va tavsiflang .
   
4. 
   talabalarning bilish faolligi darajalariga asoslangan o'qitish usullari tizimi .
   
5. 
   Reproduktiv (reproduktiv) o'qitish usullari (tushuntirish ­- illyustrativ va reproduktiv) qanday xususiyatlarga ega?