Maʻruza №4 Mavzu: Mustaqil qo‘zg‘atish chulg’amli o‘zgarmas tok motorning elektr mexanik xususiyatlari. Reja

Qisqa tutashuv rejimi 

=0 va E=0 bo‘lganda vujudga keladi.Bu rejimda I=I
kt
 =U/R, elektr 
energiya EE (6.3, g-rasm) tarmoqdan olinib, issiqlik ko‘rinishida yakor zanjiridagi rezistorlarda 
tarqaladi. O‘TD validan mexanik energiya uzatilmaydi, chunki bunda 

=0. 
Avtonom (tarmoqqa boliqmas) generator rejimi yoki dinamik to‘xtatish, O‘TD ning 
yakori tarmoqdan uzilib va uni qo‘shimcha rezistorga ulanganda xosil bo‘ladi. Yakordagi tok 
e.yu.k.taosiri ostida yopiq zanjirdan o‘tadi va u bilan yo‘nalish bo‘yicha mos tushadi (6.3,e-
rasm). 
4.2-rasm. MQ O‘TDning 
dinamik to‘xtatish sxemasi 

---

 
4.3-rasm.MQ O‘TD ning energetik rejimlari. 
Tarmoq bilan ketma-ket ulangan generator rejimi yoki teskari ulab to‘xtatish – 

<0 bo‘lganda boshlanadi. Tezlik yo‘nalishining o‘zgarishi xisobiga e.yu.k.xam o‘zining 
qutblarini o‘zgartiradi. Yakordagi tok, kuchlanish va e.yu.k. bilan yo‘nalish bo‘yicha mos 
tushadi va ularning birgalikdagi taosiri orqali aniqlanadi, yaoni I=(U +E)/R. Shuning xisobiga, 
elektr energiya xam tarmoqdan (6.3, d-rasm) va xam dvigatelning o‘zi orqali ishchi mashinaning 
mexanik energiyasi xisobiga ishlab chiqariladi; u issiqlik ko‘rinishida yakordagi rezistorlarda 
tarqaladi. 
Elektr energiya, bunda ishchi mashina validan keluvchi mexanik energiya xisobiga ishlab 
chiqariladi va yakor zanjiridagi rezistorlarda issiqlik ko‘rinishida tarqaladi. Shunday qilib, bu 
yerda elektr yuritmani to‘xtatish, MQ O‘TD ni uch ko‘rinishidagi generator rejimlari orqali 
amalga oshiriladi 
 Nazorat uchun savollar: 
1) MQ O‘TD ning asosiy ulanish sxemasi qanday elementlardan iborat bo‘ladi? 
2) O‘TD statik xarakteristikalari uchun tenglamalarni yozing va taoriflang
3) O‘TDning energetik rejimlariga nimalar kiradi? 
4) Dvigatelni qanday chegaraviy rejimlarini bilasiz? 
5) Generator rejimlari qanday xosil qilinadi? 
6) Rekuperativ to‘xtatish rejimini taoriflang 
7) Teskari ulanishli to‘xtatish rejimi qanday xosil qilinadi? 
8) Dinamik to‘xtatishning asosiy xususiyati nimada? 
9) Dvigatel rejimi tezlik va moment, tok va e.yu.k. ning yo‘nalishlari qanday bo‘ladi?
10) Generator rejimida tezlik va moment, tok va e.yu.k. ning yo‘nalishlari qanday bo‘ladi?