Ma’ruza-4 mavzu: og‘zaki hisoblash texnologiyalari. Yozma hisoblash algoritmini o‘rgatish. Hisoblash

Har bir uchinchi sinf o‘quvchisi quyidagi tipdagi
topshiriqlarni bajara olishi shart (majburiy daraja): 1. Sonlarni o‘qing: 596, 703, 680, 999.
2.Sonlarniraqambilanyozing: biryuzo‘nsakkiz, uchyuzbesh, yetiyuzo‘ttiz.
3.Sonlarni o‘qing: I, IV, XII, XVII, XIX.
4. Sonlarni rim raqamlari bilan yozing: ikki, besh, olti, sakkiz, o‘n uch, o‘n sakkiz, yigirma.

5. Amallarni bajaring:
34-2 64 : 487 : 3 520 + 270 (34 + 28) : 2 80 : 40 100 : 50 72 : 6 870 - 160 90 - 90 : 9 3-19 77 : 11 430-90 340 + 80 30-3 + 7
6. To‘g‘ri tenglik va tengsizliklarni ko‘chirib yozing:

60-4-240	7 • 5 > 30	56 : 7 < 10
810 : 9 < 9	99: 33 =33	13-5 = 65

7.Amallarni bajaring:

441 : 7 208 : 8 53 - 4 352 - 2
340 : 5 378 : 9 28 - 6			204 - 4
8. Tenglamalarni yeching: x 4 = 16; 84:x=3; 84 —X=3 9. Agar a = 24 bo‘lsa, quyidagi ifolalarning qiymatini toping:
a-3 a:2	a: 6
10. Amallarni bajaring:
4 • 26 - 26 : 2		0 : 49 + 100
38 - ( 27 - 9 )		91 : (4 + 9)
28 : 7 + 3 • 8		480 : 3 + 480

11.Bir to‘pda 96 m, ikkinchisida esa 2 marta ko‘p gazlama bor. Ikki to‘pda qancha gazlama bor?
12.Bolalar oromgohiga 123 ta stul va undan 3 marta kam stol olib kelindi. Oromgohga nechta stol va stul olib
kelingan?
13. Sayohatchilar 260 km yo‘l yurdilar. Ular qayiqda 90 km,
mashinada 129 km yo‘l yurib, qolgan masofani yayov bosib

o‘tdilar. Sayohatchilar qancha masofani yayov bosib o‘tdilar?
14. 4 ta bir xil qutida 96 ta sharbatli shisha idish bor.
Shunday qutilarning 3 tasida nechta sharbatli idish bor? 15. Maktabga 120 ta parta olib kelindi. 60 ta partani yuqori sinfga, qolgani 4 ta boshlang‘ich sinfga teng bo‘lib berildi. Har bir sinfga nechtadan parta berilgan?
16.Yozuvlarto‘g‘ribo‘ladiganqilibbo‘shoraliqlarnito‘ldirin g:
24 dm 3 sm =…sm 629 kg = d sr kg
281 min = d soat d min 372 dm = d 8m =d dm
O‘quvchilar yaxshi («4») baho olishlari uchun quyidagi xildagi topshiriqlarni ham bajara olishlari kerak:
1. 4, 3, 2, 6 raqamlaridan biri ikkinchisidan 2 marta katta bo‘lgan ikki xonali son yozing.
2. Bo‘sh oraliqlarni to‘ldiring:
48 = 2 • 3• □ 24 = 2 -3 • □
30 = 2 • □ • 5 60 = 3 • 2 • □
3.Qavslarni barcha misollarda javoblar 360 ga teng
bo‘ladigan qilib qo‘ying:
600 - 200 + 40
480 - 300 + 80 + 260
240 + 80 • 6 : 2
4.Tengliklar to‘g‘ri bo‘ladigan qilib qavslar va amal

belgilarini qo‘ying:
12 d 6 □ 2= 4 12d6□ 2 =36 12 □ 6 d □ = 74 12 d 6 □ 2 = 70 12 d 6 □ 2 = 24 12□ 6□ 2-0
5. 7 ga bo‘lganda qoldiq 3 ga teng bo‘ladigan kamida uchta ikki xonali son yozing.
6. 5 ta bir xil yondaftarchaga qaraganda albom 3 marta qimmat turadi. Agar yondaftarcha 40 so‘m tursa, albom qancha turadi?
7. O‘quvchilar juft bo‘lib jismoniy tarbiya darsiga chiqishdi. Gulnora o‘zidan oldin 4 juft va o‘zidan keyin 6 juft sanadi. Darsga nechta o‘quvchi qatnashdi?
O‘quvchilar a'lo («5») baho olishlari uchun quyidagi xildagi topshiriqlarni bajara olishlari kerak:
1.0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 sonlaridan berilgan tengliklar to‘g‘ri
bo‘lishi uchun сning o‘rniga qo‘yish mumkin bo‘lgan
sonlarni yozing:

3 • с — с•с

с • с= с•4

2. Qanday ikkita bir xonali sonning ayirmasi ularning bo‘linmasidan
kichik? Bitta misol yozing.
3. Bo‘sh oraliqlarga 120 sonini qo‘yilganda yozuvlar to‘g‘ri
bo‘ladiganlarini ko‘chirib yozing:

□• 6 < 800 □: 4 = 30 □• 3 > 400

60 + □> 190 □ + 40 = 160 □ : 3 - 40

4. Masalani turli usullar bilan yeching: «Avtobusda 23
yo‘lovchi bor edi. Birinchi bekatda 8 yo‘lovchi, ikkinchisida
esa yana 3 yo‘lovchi tushib qoldi. Avtobusda nechta yo‘lovchi qoldi?»
5. Quyidagicha yechimga ega bo‘lgan masalalardan iloji boricha ko‘proq o‘ylab toping:

a) 3 • 12 +28 b) 28 • 3 + 12

d) 28 • (3+12)

6. Bu yil 7 avgust — dushanba. Bu oydagi qolgan dushanba kunlari qanday sonlarga to‘g‘ri keladi?
7. O‘n litrli bidonga suv to‘ldirilgan. Undan qanday qilib yetti litrli va uch litrli bidonlar yordamida 4 litr suv quyib olish mumkin?
8. Suzishga 13 kishi keldi. Qayiqchi bilan birga hisoblaganda qayiqqa 7 kishi sig‘adi. Ikki marta qatnashda hamma kishi narigi qirg‘oqqa o‘ta oladimi? Agar bir marta qatnash 10 minut davom etsa, hamma kishining narigi qirg‘oqqa o‘tishi uchun qancha vaqt kerak bo‘ladi?