Ma’ruza №5 Mavzu: Absolyut qattiq jismning aylanma harakat dinamikasi. Impuls momenti va kuch momenti. Momentlar tenglamasi. Impul’s momentini saqlanish qonuni. Inersiya momenti. Aylanma harakat dinamikasining asosiy qonuni. Mavzu rejasi

Tashqi aylantiruvchi tasir kuchi momenti nolga teng bo’lsa, yumalayotgan jismning umumiy burchak impulsi o’zgarmas qoladi. Burchak impulsining saqlanish qonunienergiya va impuls bilan birgalikda fizikaning asosiy saqlanish qonunlaridan biridir¹.
Jismga tasiretuvchi natijaviytashqi kuchmomenti nolga teng va jism massa markazidan o’tuvchi qo’zg’almas o’q atrofida yumalasa, yoki MM dan va yo’nalishi o’zgarmas, ilgarilanma harakat qiluvchi o’q atrofida yumalasa,
(5.21)
deb yozishimiz mumkin.
Va ixtiyoriy boshlang’ich vaqtdagi o’qqa nisbatan inersiya momenti va burchak tezligi va I va ularning ixtiyoriy boshqa vaqtlardagi kattaliklari. Jism bo’laklari o’z holatlarini boshqa biriga bog’liq holda o’zgartirishlari mumkin, demak I o’zgaruvchi.Lekin bu holda ham o’zgaradi, demak o’zgarmas qoladi¹.

Nazorat uchun savollar

1. 
   Kuch momenti va impul’s momentini izohlang.
   
2. 
   Momentlar tenglamasini yozing va izohlang.
   
3. 
   Impul’s momentining saqlanish qonunini izohlang.
   
4. 
   Inersiya momenti deb nimaga aytiladi?
   
5. 
   Shteyner teoremasini izohlang.
   
6. 
   Aylanma harakat dinamikasining asosiy qonuni.
   

Foydalanilgan chet el adabiyoti
[1] Douglas C, Giancoli. “PHYSICS”. PRINCIPLES WITH APPLICATIONS. Pearson.2014, 208-209, 210, 212, 213-215, 217-betlar.

1^ Douglas C, Giancoli. “PHYSICS”. PRINCIPLES WITH APPLICATIONS. Pearson.2014, 208, 209, 210, 212, 213, 215 – betlar.

1

1

2 Douglas C, Giancoli. “PHYSICS”. PRINCIPLES WITH APPLICATIONS. Pearson.2014, 208, 209, 210, 212, 213, 215 – betlar.

1

1

3