Ma'ruza 5 Sun'iy yo'ldosh aloqa tizimlarini qurish uchun umumiy tuzilmalar

Xalqaro radiochastotalarni taqsimlash. Radiochastotalardan foydalanishni xalqaro 
tartibga solish Birlashgan Millatlar Tashkilotining ixtisoslashgan agentligi bo'lgan Xalqaro 
elektraloqa ittifoqiga yuklatilgan. Xalqaro elektraloqa ittifoqi telekommunikatsiya konventsiyasini 
imzolagan, ratifikatsiya qilgan yoki unga qo'shilgan davlatlardan iborat. Ayni paytda 160 ga yaqin 
davlat XEIga a'zo. Xalqaro elektraloqa ittifoqi radiochastotalarni taqsimlaydi va chastotalarni 
tayinlashni har xil mamlakatlarning radio uskunalari o'rtasida qabul qilinishi mumkin bo'lmagan 
shovqinlarni oldini olish, shuningdek ushbu yoki qo'shni diapazonlarda ishlaydigan 
radioapparatlarning elektron mosligini ta'minlaydi. U turli mamlakatlarning radioelektron 
inshootlari o'rtasida qabul qilinmaydigan aralashuvlarni bartaraf etishga va chastota 
diapazonlaridan foydalanishni yaxshilashga qaratilgan tadbirlarni muvofiqlashtiradi. Radioaloqa 
xizmatlari o'rtasida chastotalarni taqsimlash qat'iy tartibga solinadi va davlat tomonidan nazorat 
qilinadi. Sun'iy yo'ldosh aloqasini tashkil qilish uchun "Radio Reglament" da yer atmosferasining 
"radio shaffofligi oynalari", tabiiy radio shovqinlari va boshqa bir qator omillarni hisobga olgan 
holda chastota diapazonlari ajratilgan (5.1-jadval). Sun'iy yo'ldosh qabul qilgichiga bir juft 
chastota ajratilgan: yuqorisidan signalni ES dan yo'ldoshga (yuqori oqimga) uzatish, pastki - 
sun'iy yo'ldoshdan ESga (quyi oqim). 
Таблица 5.1. 
Sun'iy yo'ldosh aloqalarini tashkil qilish uchun chastota diapazonlari. 
Название диапазона 
Частота, ГГц 
Служба радиообмена 
L 
1,5/1,6 
ПСС 
S 
1,9/2,2 и 2,4/2,5 
ПСС 
S 
4/6 
ФСС 
Ku 
11/14 
ФСС 
Ka 
20/40 
ФСС, ПСС 
ENF 
40/50 
ПСС 

---

Ajratilgan qabul qilish va uzatish chastotalarida ishlaydigan sun'iy yo'ldosh aloqa kanali 
ma'lum bir chastota diapazonini (tarmoqli kengligi) egallaydi, uning kengligi vaqt birligi 
davomida kanal orqali uzatiladigan ma'lumot miqdorini aniqlaydi. 4 gigagertsdan 6 
gigagertsgacha chastotalarda ishlaydigan odatiy sun'iy yo'ldosh qabul qilgichi 36 MGts tarmoqli 
kengligini qamrab oladi. Taqqoslash uchun televizion signalni raqamli MPEG-2 standartida 
uzatish uchun 6 MGts tarmoqli kengligi, telefon kanali uchun 0,010 MGts kanal kerak. Shuning 
uchun, bunday qabul qilgich yordamida 6 ta televizion yoki 3600 ta telefon kanallarini tashkil 
qilish mumkin. Odatda sun'iy yo'ldoshga 12 yoki 24 ta qabul qiluvchi-uzatgichlar o'rnatiladi (ba'zi 
hollarda ko'proq), natijada ular mos ravishda 432 MGts yoki 864 MGts ni tashkil qiladi. 
Radioaloqa bo'yicha Butunjahon ma'muriy konferentsiyalari (WACR 92, 95) qarorlari bilan 
mobil moslamalari bo'lgan Sun'iy yo'ldosh tizimlari uchun qo'shimcha polosalar ajratildi (5.2-
jadval) 
5.2-jadval.
Sun'iy yo'ldosh tizimlarining mobil ob'ektlar bilan aloqasi uchun qo'shimcha chastota diapazonlari 
10 137…138 МГц; 148…149,9 МГц; 
272…273 МГц; 400,15…401 МГц; 312…315 
МГц; 367…390 МГц 
— 
при использовании маломощных 
передатчиков и низкоскоростных 
передач; 
1525…1544 МГц; 1610…1626,5 МГц 
— 
в нап. З-К; 1970…2010 МГц; 
2483…2520 МГц 
— 
в нап. К-З; 
5150…5250 МГц 
— 
в нап.З-К для фидерных линий ССС 
ПО; 
5091…5150 МГц 
— 
в нап.К-З для фидерных линий ССС 
ПО; 
7025…7075 МГц 
— для фидерных линий ССС ПО в обоих 
направлениях; 
15,4…15,7 ГГц; 19,3…19,6 ГГц; 29,1…29,4 
ГГц 
— 
для межспутниковых каналов связи 
ССС ПО.