Ma’ruza Gidrogenlash jarayonlar

Shuning uchun gidrotozalash jarayonlarida oltingugurtga qaraganda azotni yo‘qotish qiyinroq bo‘ladi.

• Shuning uchun gidrotozalash jarayonlarida oltingugurtga qaraganda azotni yo‘qotish qiyinroq bo‘ladi.
• Aminlar eng oson gidrogenlanadi:

• Neft mahsulotlarining o‘rta distillyatli fraksiyalarida kislorod:spirtlar, efirlar, fenollar va naften kislotalar holida uchraydi.
• Yuqori haroratda qaynaydigan fraksiyalardagi kislorod asosan ko‘prikchali bog‘larda va molekulalarning halqalarida joylashgan.

• Kislorod saqlagan birikmalarning eng ko‘p miqdori smola va asfaltenlarda to‘planadi.
• Kislorod saqlagan birikmalarning gidrogenlanishidan tegishli uglevodorodlar va suv hosil bo‘ladi:

• Gidrotozalash jarayoni sharoitida alkan va sikloalkanlar reaksiyaga kirishmaydi. Alken, alkadiyen va qisman politsiklik arenlar gidrogenlashga duchor bo‘ladi. Gidrotozalash katalizatorlari ishtirokida alkandiyenlar alkanlargacha 300–3500C haroratda vodorodning bosimi 0,5–2 MPa bo‘lganda gidrogenlanadi. Alkenlarning qattiqroq sharoitda ya’ni harorat 350–4000C, bosim 2–3 MPa bo‘lganda gidrogenlanadi:

• Gidrotozalash jarayonida turli zaharlar bilan zaharlanishga qarshi turadigan katalizatorlar, o‘zgaruvchan valentlikka ega bo‘lgan Ni, Co, Mo, W kabi metallarning oksid va sulfidlari shuningdek, boshqa qo‘shimchalar qo‘shilgan alyuminiy oksidi ishlatiladi Hozirgi zamon gidrotozalash jarayonlarining ko‘pchiligida alyumokobaltmolibdenli (AKM) yoki alyumonikelmolibdenli (ANM) katalizatorlarni qo‘llaniladi.
• Alyumonikel– va alyumokobaltvolframli katalizatorlar (ANV va AKV) parafinlarni

• gidrogenlovchi tozalash, moylarni gidrogenlash jarayonlarida azot saqlagan va aromatik birikmalarni chuqur gidrogenlash uchun mo‘ljallangan.
• Sanoatda neft fraksiyalari gidrotozalash maqsadi: oltingugurtli, azotli va metallorganik birikmalar, alkenlargidrogenlanadi, politsiklik arenlar qisman gidrogenlanadi, geteroatomli politsiklik va smolali moddalarni chiqarib yuboriladi.

• Gidrokrekinglashda molekulyar massasivkattaroq bo‘lgan neft xomashyosini vodorod bosimi ostida qayta ishlab ochiq rangli neft mahsulotlarini (benzin, kerosin, dizel yoqilg‘isi) olish uchun mo‘ljallang an katalitik jarayondir.
• Alkanlarning gidrogenolizida bitta C–C bog‘i katalizatorda dissotsilanadi va bu bo‘laklar vodorod bilan to‘yinadi

• Katalitik krekingdan farqli o‘laroq, gidrokreking mahsulotlari to‘yingan xarakterga ega. C3-C4 fraksiyasi – propan va izobutanlar bilan ifodalangan. Hosil bo‘lgan benzin ham amalda alkenlar saqlamaydi.
• Gidrokreking katalizatorlari deyarli koks bilan qoplanmaydi, chunki alkenlar tez gidrogenlanishga uchraydi va polimerlanish va zichlashish reaksiyalariga kirishishga ulgurmaydi.

• Gidrokreking katalizatorlari: krekinglovchi va izomerlovchi funksiyalarni bajaradigan kislotali komponent sifatida seolitlar, alyuminiy oksidi, alyumosilikatlar qo‘llaniladi.