Ma’ruza mashg’uloti rejasi

11.1.2.Suv transportining turlari. 
 
Agar biz yuklarni tashish haqida gapiradigan bo'lsak, unda ushbu transport 
turi bilan tashishning juda past narxi va har qanday o'lchamdagi yuklarni tashish 
qobiliyati bu erda muhim ahamiyatga ega, bu boshqa uchta raqobatchining 
kuchidan tashqarida. Shu bilan birga, xodimlarni logistika bo'yicha malakali 
o'qitgan taqdirda, portlarda kemalarni tushirish va tushirish jarayonlari juda tez va 
samarali amalga oshirilishi mumkin, bu esa transport xarajatlarini yanada 
kamaytiradi. Bundan tashqari, suv transporti quruqlikdagi tashish imkonsiz bo'lgan 
joyda - qit'alar va orollar o'rtasida almashtirib bo'lmaydigan. 
Suv transportining past tezligi biznes yo'lovchi tashishni amalda yo'q qildi, 
ammo dengiz sayohatining ko'p asrlik romantikasi kruiz kemalarida sayohat kabi 
suv transportining alohida sohasini rivojlantirishga yordam berdi. Kichik suv 
transporti, yaxtalar, qayiqlar va qayiqlar ochiq havoda ishqibozlar orasida 
mashhurdir. 
Xizmat ko‘rsatish sohasiga qarab, hozirgi zamon suv transporti dengiz va 
daryo transportiga bo‘linadi. Dengiz transportiga mansub bo‘lgan kemalar 
xalqaro yo‘nalishlarda, uzoq masofalarga va kabotaj tashuvlarini amalga oshiradi. 
Xalqaro dengiz aloqalari deganda yo‘lovchi va yuklarni mamlakat hududidan 
tashqariga tashish va mamlakat tashqarisidan tashib keltirish tushuniladi. Bir 
mamlakat portlari o‘rtasida ochiq dengiz orqali amalga oshiriladigan reyslar uzoq 
masofalarga yo‘lovchi va yuk tashishga kiradi (ochiq dengiz hech kimning 
suverenitetiga bo‘ysunmaydi, u insoniyat mulki deb e’tirof etiladi va barcha 
davlatlar va shaxslar tomonidan foydalanilishi mumkin). Kabotaj reyslari dengiz 
portlari o‘rtasida sohil bo‘ylab, ochiq dengizga chiqmasdan amalga oshiriladi.
Suv transporti tabiiy (daryo, koʻl, dengiz, okean va qoʻltiqlar) va sunʼiy 
(kanal, suv omborlari) suv yoʻllari orqali yuk va passajirlar tashiladi. Suv 
transporti daryo transportoʻ va dengiz transpormura boʻlinadi. 
Barcha suv transporti ishlatiladigan suvlarga ko'ra ikkita katta guruhga 
bo'linadi - daryo va dengiz. O'z navbatida, ushbu guruhlarning har biri doirasida 
tashilgan yuk turi bo'yicha barcha kemalar yuk va yo'lovchilarga bo'linadi.