Ma’ruza materiallari 1-mavzu: investitsiyalarning iqtisodiy mazmuni va mohiyati reja


Download 0.89 Mb.
bet40/125
Sana27.10.2023
Hajmi0.89 Mb.
#1726893
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   125
Bog'liq
Ma’ruza materiallari 1-mavzu investitsiyalarning iqtisodiy mazm

Kompleks erkin iqtisodiy zonalar. Amaliyotda bir funktsiyani bajarishga ixtisoslashgan hudud mavjud emas. Eng ko’p tarqalgan hududlarga savdo, bojxona, sanoat, tadqiqot funktsiyalarini bajaruvchi kompleks hududlar kiradi. Ular turli funktsiyalarni bajaradilar va investorlarning turli xil iqtisodiy faoliyat bilan shug’ullanishlariga imkon beradilar. Shu sababli ularni tashkil etishda ustuvor funktsiyalarni belgilab olish lozim. Aynan shu kabi hududlarda (shahar, tuman, viloyatlarni qamrab oluvchi) yangi ma’muriy-hududiy birlik tashkil etilishi mumkin. Hudud chegaralari va faoliyat yuritish tartibiga qarab erkin iqtisodiy zonalar ikki turga bo’linadi: anklav (yopiq) va integratsion. Anklav EIZda ishlab chiqarilgan barcha mahsulot eksportga chiqarishga yo’naltirilgan bo’lib, maqsadi erkin almashinadigan valyutada daromad olishga qaratilgan bo’ladi. Integratsion zonalar - milliy va jahon iqtisodiyoti bilan uzviy bog’langan bo’lib, erkin faoliyat yuritish tartibiga ega. Xalqaro mehnat taqsimotiga keng jalb qilingan, bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlar uchun xos bo’lgan hudud hisoblanadi.
Jahon amaliyotining ko’rsatishicha, EIZni barpo etishdagi asosiy afzallik xorijiy investorlar uchun yaratiladigan imtiyozlar va ularning katta hududlarni egallamasligi hisoblanadi. (6.1-jadval).


6.1-jadval
Jahon amaliyotida qo’llaniladigan maxsus iqtisodiy zonalarning modellari: hajmi va imtiyozlari tarkibi



Erkin
zonalarning turlari

Maydoni (kv. km)

Bojxona chegaralarini mavjudligi

Bazaviy imtiyozlar*

Asosiy mintaqalar/ mamlakatlar

Erkin savdo zonalari

3 — 5 gacha

Majburiy

Bojxona imtiyozlari

Rivojlangan va rivoj-lanayotgan mamlakatlarda yirik transport tugunlari


Download 0.89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   125




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling