Ma`ruza Mavzu: Noruda konlarini qazib olish

Noruda konlar va ularning turlari

• 
  Noruda konlar va ularning turlari
  
• 
  Xalq xo`jaligida yoqilgi yoki metall uchun xom ashyo hisoblanmaydigan foydali qazilmalarga noruda foydali qazilma konlari deyiladi.
  
• 
  Noruda foydali qazilma mahsuloti hisoblangan va qurilish ishlarida (sanoat, turar joy, yo`l va boshqalar) qo`llaniladigan har xil materiallar (shagal, graviy, but, arralangan tosh, tsement va boshqalar) noruda qurilish materiallari deb yuritiladi.
  
• 
  Noruda qurilish materiallari ishlab chiqaruvchi kar’erlarning nomlari qazib chiqariladigan kon jinsi (granit kar’eri, karbonat kar’eri, marmar kar’eri va boshqalar) yoki qazilma mahsuloti (shag`al tosh, dekorativ tosh kar’erlari) nomlariga mos ravishda qabul qilingan.
  
• 
  Noruda kurilish materiallari xar xil genetik tipdagi kon jinslari – magmatik (granit, sienit, gabbro, andezit, tuf va boshkalar), cho`kindi (oxaktosh, dolomit, graviy, kum va boshkalar) ko`rinishida uchraydi. Ular tabiatda keng tarkalgan bo`lib, er yuzasiga yakin joylashgan va asosan ochiq usulda kaziladi.
  

Noruda qurilish materiallari er qa`ridan qazib olinadigan va qayta ishlab chiqishdan keyin turli material ko`rinishida yoki tabiiy holda qurilish ishlarida qo`llaniladigan foydali qazilmalardan iborat.

• 
  Noruda qurilish materiallari er qa`ridan qazib olinadigan va qayta ishlab chiqishdan keyin turli material ko`rinishida yoki tabiiy holda qurilish ishlarida qo`llaniladigan foydali qazilmalardan iborat.
  
• 
  Bloklar va qoplama plitalarni ishlab chiqarish uchun qattiq tog` jinslari: granit, diorit, gabbro, kvartsit, labrodorit, bazal’t, diabaz, andezid; o`rtacha qattiqlikdagi tog` jinslari: marmar, marmarlashgan ohaktosh, peschanik; yumshoq tog` jinslari: ohaktosh, dolomit, travertin, tuf va gipslar qazib olinadi.
  
• 
  Kar’erlarda bloklarni qazib olish burg`ulash-portlatish ishlari va buroklin usulida amalga oshiriladi. Buning uchun dastlab massivdan katta o`lchamdagi bloklar ya`ni, monolitlar ajratib olinadi keyin esa, u kerakli o`lchamdagi bloklarga ajratiladi. Massivdan katta blokni ajratib olish uchun ishchi gorizontda blokni vertikal bo`yicha blok osti yorig`igacha chegaralovchi shpurlar burg`ulanadi, portlovchi modda bilan zaryadlanadi va portlatiladi. Portlash natijasida yoriqlar hosil bo`ladi. So`ngra esa, monolit massivdan gidrodomkrat yordamida ajratib olinadi yoki bul’dozer yordamida tortib olinadi.