ma’ruza reja

Bu kabi o’lchovlarning har xilligi xalq orasida, ayniqsa savdo sotiq ishlarida kelishmovchilikka sabab bo'lgan, hattoki davlatlararo munosabatlarda katta to'siqqa aylangan

Bu to‘siqni bartaraf etishning birdan bir yo’li - yer yuzidagi barcha davlatlar bir xil o‘lchov birligidan foydalanishga kelishib olishlari shartining bajarilishi edi. Shu tariqa birliklar tizimini yaratish g’oyasi namoyon bo’la boshladi. Birliklar tizimini asosiy shartlari quyidagilarni taqozo etadi:

Bu to‘siqni bartaraf etishning birdan bir yo’li - yer yuzidagi barcha davlatlar bir xil o‘lchov birligidan foydalanishga kelishib olishlari shartining bajarilishi edi. Shu tariqa birliklar tizimini yaratish g’oyasi namoyon bo’la boshladi. Birliklar tizimini asosiy shartlari quyidagilarni taqozo etadi:

Birliklar tizimi yagona va umumiy bo’lishi. ular muayyan o‘lchashlarga ega bo’lishi va ularning o'zgarmas etalonlari mavjud bo’lishi kerak bo'lgan. Bulardan tashqari har bir kattalik uchun yagona, faqat bitta birlik bo’lishi hamda karrali va ulushli birliklar asosiy birliklardan 10, 100, 1000 va h.k. marta katta yoki kichik bo'lishi kerak.

Metrik tizim 1875 -yil 20 mayda Parijda 20 ta mamlakatlar vakillarining konferensiyasida qabul qiiingan va Metrik Konvensiya nomini olgan. Metrik Konvensiya metrologiya bo'yicha ilmiy faoliyat ko’rsatuvchi birinchi xalqaro kelishuv hisoblanadi. Konvensiya metrik etalonlarni saqlash va tekshirish uchun ilmiy muassasa sifatida o‘lchovlar va tarozilar xalqaro byurosini ham ta’sis etdi.

Konvensiyaga 17 ta mamlakatning muxtor vakillari imzo qo‘yishdi.

Konvensiyaga 17 ta mamlakatning muxtor vakillari imzo qo‘yishdi.

1889 -yili birinchi 0 ‘lchovlar va Tarozilar Bosh Konferensiyasida metr va kilogrammning prototiplarini (timsolini) va uch o'lchovli mexanik birliklarining tizimi MKS (metr, kilogramm, sekund) tasdiqlandi.

1901 -yilda uchinchi 0‘lchovlar va Tarozilar Bosh Konferensiyasida xalqaro prototip kilogrammning massa o‘lchov birligi sifatida tasdiqlandi, italiyalik olim Djorjining mexanik birliklar tizimi birlashtirilishi va to‘rt o‘lchov birligini qabul qilish taklifi qo‘llab quvvatlandi (metr-kilogramm-sekund-amper ).

1921 -yilga kelib, ettinchi O’lchovlar va Tarozilar Bosh Konferensiyasida Metrik Konvensiyani qayta kо‘rib chiqish va Xalqaro 0‘lchovlar va Tarozilar Byurosi vazifalarini kengaytirish masalalari ko‘rib chiqilgan.

1960 -yili o‘n birinchi 0 ‘lchovlar va Tarozilar Bosh Konferensiyasida birliklaming yagona birliklar tizimi (SI) qabul qilindi va amaliyotga joriy etildi.