Maruza rejasi: Korxona narx siyosati va uning yo`nalishlari

Narx siyosatining "seshrli uchburchagi"

Ma`qul sotuv narxini qidiruvi ishlab chiqarish xarajatlar va bozor konyunkturasini hisobga olgan holda narx siyosatining "sehrli uchburchak"da amalga oshiriladi (3.1-rasm)

 

So`raladigan narxning bozordagi sotuv narxlar darajasiga munosibligi
Bo`lajak xaridorlar uchun narxning ma`qulligi
Sotuvchi tomonidan so`raladigan sotuv narxlar darajasi

Narx siyosati faol va passiv xususiyati bilan tavsiflanadi. Narx siyosatiga, munosabatiga qarab korxonalarning ikki toifasini ajratish mumkin:

1. Faol narx izlanuvchi korxonalar. Bu toifadagi korxonalar iz tovar va xizmatlariga raqiblar mahsuloti narxidan keskin farq qiladigan narx darajasini o`rnatuvchi, yetarlicha bozor kuchiga ega bo`lgan narxni mustaqil shakllantiruvchi firmalar hisoblanadi.

2. Passiv narxni qabul qiluvchi korxonalar. Bular bozorga ta`sir ko`rsatish uchun yetarli kuchga ega bo`lmaganligi sababli o`z narx siyosatini ishlab chiqmasdan, bozorda ayirboshlaydigan tovarlar narxi ketidan borib, savdoda mavjud narxlar darajasida tovarlarini sotadi.

 

 

 

2-САВОЛ

Narxni shakllantirish konsepsiyasi

Narxni shakllantirishning ikki konsepsiyasi mavjud:

1. Ma`muriy yondashuvga asoslangan "Narx belgilash" konsepsiyasi.

2. Bozor yondashuviga asoslangan "Narxni shakllantirish konsepsiyasi".

Narx o`rnatishning bu konseptsiyalari bir-biridan quyidagi yo`nalishlar bilan farqlanadi.

Birinchidan, narxni shakllantirish jarayonida talab va taklifning o`rni bo`yicha. .

• "Narx belgilash" konsepsiyasiga muvofiq taklif birlamchi va talab ikkilamchi hisoblanadi. Dastlab tovar mahsulotlari ishlab chiqariladi, keyin ularning tannarxi asosida sotish narxi belgilanadi. Bu sharoitda ishlab chiqaruvchi va sotuvchilarning manfaatlari xaridor va iste`molchilarning manfaatlaridan ustun turadi. Iste`molchilarning tovar narxiga bo`lgan talablari markazlashgan holda inobatga olinadi.
• "Narxni shakllantirish" konsepsiyasiga ko`ra talab birlamchi va taklif ikkilamchi irin tutadi. Avval iste`molchilarning bilajak tovarlar narxlariga bilgan talabi aniqlanadi, keyin tovarni ishlab chiqarishga kirishiladi. Bu holatda xaridor va iste`molchilarning manfaatlari ishlab chiqaruvchilar va sotuvchilarning manfaatlaridan yuqori qo`yiladi.