O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA TA’LIM VAZIRLIGI
ANGREN UNIVERSITETI
Muvzu: Matritsa va ular ustida amallar.
Bajardi: Axmedova N
Tekshirdi: Umarova N
Ma’ruza rejasi
1.Matritsa va ular ustida amallar.
2.2-va 3-tartibli determinantlar. Determinant xossalari.
3.Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishning Kramer va Gauss usuli.
4.Kompleks sonlar va ular ustida amallar.
Matritsa va ular ustida amallar
𝑎11 𝑎12
𝑎21 𝑎22
𝑎11 𝑎12 𝑎13
𝑎21 𝑎22 𝑎23
𝑎11 𝑎12 𝑎13
𝑎21 𝑎22 𝑎23
𝑎31 𝑎32 𝑎33
Bu jadvallar matritsalar, 𝑎11,𝑎12,… sonlar esa matritsaning elementlari
Matritsaga qo‘yiladigan umumiy talablar
Agar matritsada satrlar soni ustunlar soniga teng bo’lsa, u holda bunday matritsani kvadrat matritsa deb ataladi
yuqorida keltirilgan matritsalardan birinchisi ikkinchi tartibli matritsa, uchinchisi esa uchinchi tartibli matritsadir.
satrlari soni yoki ustunlari soni matritsaning tartibi deb ataladi.
(𝑎11 𝑎12 𝑎13 ) matritsa satr – matritsa, 𝑎11 𝑎21 𝑎31 matritsa esa ustun-matritsa
Matritsani songa ko’paytirish.
𝐴 matritsani matritsani 𝜆songa ko’paytmasi 𝜆𝐴bilan belgilanadi.
𝐴 matritsaning 𝜆songa 𝜆𝐴ko’paytmasi deb shunday 𝐵 matritsaga aytiladiki elementlari matritsaning 𝑏𝑖𝑗=𝜆𝑎𝑖𝑗dan iboratdir, bu yerda bu yerda 𝑎𝑖𝑗– 𝐴 matritsaning elementlari. 𝐴matritsani 𝜆songa ko’paytirganda hosil bo’ladigan 𝐵 matritsa 𝐴 matritsa bilan bir xil o’lchovli bo’ladi . Hullas , matritsani biror songa ko’paytirish uchun bu matritsaning har bir elementini shu songa ko’paytirib chiqish kerak.
Matritsalar dastlab qadimgi Xitoy yozuvlarida uchraydi , ular matritsani “Sehrli kvadratlar ” deb atashgan. Ular matritsalardan chiziqli tenglamalarni yechishda foydalanishgan . Keyinroq arab matiklarining asarlarida ham sehrli kvadratlar uchraydi , tahminan tahminanshu paytlarda matritsalarni qo’shish qoidalari topilgan . . Hindistonda paydo bo’lgan shaxmat o’yini ham sehrli kvadratdir .
Do'stlaringiz bilan baham: |