Ma’ruzachi: F. Q. Joniyev

MEHNAT VA MEHNAT UNUMDORLIGINI
QUYIDAGILARGA BOG‘LIK.
a) ishlab chiqarishdagi ijtimoiy psixologik muhitga
b) ishlab chiqarishdagi tashqi muhit, moddiy sharoit va ish sharoitiga.
v) Mehnat rejimi, ya’ni mehnat va dam olishning davomiyligiga,
intensivligiga maromigava almashinishiga.
g) Kollektiv-inson-mashina-o‘zaro hamkorlik xususiyatlariga mehnat
xavfsizligidan ta’minlanishiga bog‘lik.

IJTIMOIY MUHIT-FAVQULOTDA KENG TUSHUNCHA BO‘LIB, MEHNAT PSIXOLOGIYASI MAQSADLAR UCHUN UCH GRADATSIYANI FARQLASH LOZIM.

• 1) Ijtimoiy farmatsiya uning aniq mehnatkash psixologiyasiga ta’siri namunasi ishchining ishlab chiqarishni qiyosiy his qilishida aniq ko‘rinadi.
• 2) Guruh uning ta’sirini hozirgi sharoitida masalan: ishchi-xodimlarning texnika manfaatini qiyoslashda ham kuzatish mumkin.
• 3) Mehnat jamoasi uning ta’siri mehnatning ijtimoiy psixik muhitini yaratishda ko‘rinadi.

Mehnat gigienasi tomonidan ishlab chiqilgan mehnatkashlar sog‘ligi va ish omillar klasiffikatsiyasidan foydalanib, ergonomika bu omillarning zararli ta’sirini yo‘qotish yoki pasaytirish imkoniyatlarini izlaydi.

1) Mehnatning noto‘g‘ri tashkil etish bilan bog‘lik bo‘lgan zararlar. Ishning xaddan tashqari uzoq davom etishi.
2) Ishning xaddan tashqari intensivligi.
3) Mehnatning proporsional rejimi.
4) Komatning uzoq muddat majburan bir holatda bo‘lishi.
5) Ayrim organ va sistemalarning nafas olish organlari markaziy nerv sistemasi, sezgi a’zolarining zo‘riqishi.

ISHLAB CHIQARISH JARAYONI BILAN BOG‘LIK ZARARLAR: A) TABIIY OMILLAR: 1. Noqulay ob-havo sharoiti; havoning normal harorati, nurlanish issiqligi, havo namligining xaddan ko‘p yoki kam bo‘lishi, harorat nurlanish issiqligi, namgarchilik va havo harakatining ultra binafsha, rengen, radiaktiv nurlarning xaddan tashqari ochiq manbai ; 2. NORMAL HAVO BOSIMI (BALAND, PAST, SHOVQIN VA TITRASH). B) KIMYOVIY VA FIZIK - OMILLAR: 1. Ishlab chiqarishda xom-ashyo yoki unga behosdan qo‘shilib qolgan aralashma sifatida , shuningdek, ishlab chiqarilgan o‘rtalik yoki ohirgi maxsulotda uchraydigan zaharli moddalar. 2. Ishlab chiqarish changi. 3. Biologik omillar. a) infeksiya yoki invaziya (mikroblar, kana va shu kabilar) b) kasal xayvonlar va tishlash, chaqib olish, xavflari bo‘lgan boshqa jonivorlar.