Ma'ruzalar matni Namangan – 2004 yil Ushbu «Biologiya o`qitish metodikasi»

Tayanch iboralar.
Kurgazmali metod. Tasviriy vositalar. Natural vositalar.
Namoyishlar. Ukuv filmlari. Tayanch belgilar. Adabiyotlar.


9- MAVZU: BIOLOGIYA O`QITISHNING AMALIY
METODLARI.


R e j a.
1.Amaliy metod xakida tushincha.
2.Amaliy metodning xillari
3.Darsda ukuvchilarni amaliy ishlarini tavsiya etish, utkazish metodikasi.
4.Kuzatish va ekspirimeitallar utkazish.
5.Amaliy ishni ukuvchilar mustakil rivojlantirishga ta'siri. Ushbu metod kullanilganda ukuvchilar ukuv materialini mustakil, amaliy ish bajarishlari evaziga urganishadi. Ukuvchilarning ta'lim olishdai bunday yuliga amaliy metod deb ataladi. Amaliy metoddan dars morfologik, anatomik, sistematik mazmunga ega bulgan paytlarda foydalaniladi. Amaliy metoddan foydalanilganda ukituvchi ukuvchilarga emizuvchilarni urganish buyicha yullanmalar berib, ukuvchilar mustakil bajaradigan ishlarni kuzatib, zarur yordamni berib boradi.
Amaliy metod uz navbatida kuyidagicha:
Tabiiy ob'ektlarni tanib olish va aniklash.
Kuzatish,
Tajribalar utkazish kabi xillarga bulinadi.
1. Tabiiy ob'ektlarni tanib olish va aniklash metodi.
Ushbu metod usimlik va xayvonlarni tashki va ichki tuzilishi, xilma – xilliklarga bagishlangan mavzularni urganishda kullaniladi.
Bunday mavzular kupincha sinf xonasida urganiladi bu laboratoriya mashgulotlari deb nomlanadi.
Ukituvchi laboratoriya mashguloti utkazishga tayyorlanishda:
1. Dars mazmunini urganadi.
2. Dasturdan laboratoriya mashgulotlar mavzusi bilan tanishadi.
3.Utkazish metodlari ish rejasiga kiritiladi.
4. Laboratoriya mashgulotining maksad va vazifalari aniklanadi.
5. Mashgulotni utkazish joyi aniklanadi.
6.Mashgulotda ukuvchilar bajaradigan ish mazmuni, xajmi aniklanadi.
7.Mashgulot uchun zarur tarkatma materiallar tayyorlanadi.
8. Laboratoriya mashgulotining tashkiliy ishi (frontal, gruppaviy, yakka tartibda) aniklanadi.
9.Amaliy ishni bajarishga doir yullanma tayyorlanadi.
10.Ukituvchining laboratoriya mashguloti utkazishdan faoliyati mazmuni belgilanadi.
11. Laboratoriya mashguloti natijalarini muxokama etish xulosalari belgilanadi.
12. Laboratoriya mashguloti natijalarini muxokama etish xulosalari belgilanadi.
Amaliy metod tarkibiga kuzatish va eksperimentlar utkazish kiradi:
Kuzatish usimlik va xayvonlarni tabiiy sharoitda tarkalishi, xayot tarzini shu jarayonlarga aralashmasdai sezgilar orkali urganishdir. Kuzatish kiska va uzok muddatli bulib u dars strukturasiga kiritiladi. Ba'zi xollarda kiska kuzatishlar ukuvchining uz gavdasidaki umrov, yelka, bilak, panja, barmok, ayoklarini ushlab kurish, topish shaklida xam buladi. Kiska muddatli kuzatishlar darsda xasharotlar yoki shillikurtlarni xarakatini, kushlarni polaponlarining bokayoganini kuzatish kabilarni uz ichiga oladi. Uzok, muddatli
kuzatishlarga fezologik kuzatishlar misol buladi. Eksperimeit kupincha fiziologik jarayeilarii urgaiishda utkaziladi. Sulak bezining kraxmalga, oshkozon shirasining ozuka maxsulotlariga ta'siri kabi ishlar buyga misol buladi. Amaliy metoddan foydalanilganda ukuv materialining mazmuni ukuvchilar turli amaliy, mustakil bajariladigan ishlari katijasida urganib uzlashtiradilar. Amaliy metodlardan foydalanilganda ukituvchi ukuvchilarga mavzuning urganish buyicha yullanma berib, ukuvchilarni ish bajarishini kuzatib turadi. unga kura amaliy ish boshlanishida kuyilgan maksading yechimi ukuvchilar bajargan ish natijalari bilai xal etiladi.
Amaliy metod suz, kurgazmalili va ukuvchilar bajaradigan mustakil ishing mushtarakligi, boglikligi asosida utkazishlgi. Ukuv materialining ukuvchi eshitishi, ko`rishi
xamda mustakil ishlash kabi birkator faoliyatlari evaziga urganadi. Amaliy metod ukuv materialini puxta uzlashtirilishiga, uzok vakt esdan chiklasligiga sabab buladi. Amaliy ijod ukuv materiali mazmun usimlik va xay – vonlarning tashki, ichki tuzilishi xususiyatlariga, sistematik xarakterga ega bulgan pollarda kullaiiladi.