Маърузанинг асосий мақсади

Маърузанинг асосий мақсади:
Маърузада “Криминология” модулининг 1-мавзусини ёритишга мўлжалланган режадаги криминология тушунчаси ва унинг предмети. Турдош фанлар тизимида криминологиянинг ўрни. Криминологиянинг тизими ва вазифалари. Жиноятчилик тушунчаси ва унинг белгилари. Жиноятчилик кўрсаткичлари, таркиби, тузилиши. Латент жиноятчилик ва унинг турлари ҳақида тегишли билимларни шакллантиришдан иборат. Маъруза жараёнида мавзуга доир муаммоли масалалар юзасидан савол-жавоблар ўтказилади, амалиёт таҳлил қилинади, муаммоли масалалар бўйича тарқатма материаллардан фойдаланилади.
Маъруза натижасида талаба:
маъруза юзасидан тегишли тушунча, билим, кўникма ва тажрибага эга бўлади;
маъруза бўйича тегишли мисоллар ва масалалар устида ишлаш, ўз муносабатини билдириш, тегишли жиноятчиликка қарши кураш бўйича ўз фикрини баён эта олади;
ўз жавобини асослаш, танқидий фикрлаш, оппонентни эшитиш кўникма ва қобилиятини шакллантиришга эришилади;
тарқатма материалларни ўрганиш, ўз муносабатини билдириш кўникмасига эга бўлади.


2. МАВЗУ БЎЙИЧА ДАРС ОЛИБ БОРИШ МЕТОДИКАСИ:
ü Маърузани ўтиш жараёнида технологик харитада кўрсатилган ахборот-коммуникатив ва замонавий педагогик технологиялардан фойдаланилиши назарда тутилади;
Маъруза мавзусининг долзарблиги, ўрганилганлик даражаси, бу соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар мазмуни ҳақида тушунча берилади;
Мавзуга оид миллий ва халқаро норматив ҳужжатлар билан таништирилади ва таҳлил қилинади;
Режа асосида слайдлар ёрдамида қишлоқ хўжалигидаги ҳуқуқбузарлик, ветеринария-санитария қоидаларини бузганлик учун маъмурий жавобгарлик тушунтирилади;
ü Мунозарали (назарий) саволлар ўртага ташланади ва уларга баҳо берилади;
ü Муаммоли масалалар тарқатилади ва уларнинг ечими эшитилади;
ü Зарурият туғилганда, масала ва саволлар уйга топшириқ сифатида берилади;
ü Асосий тушунчалар, савол-жавоблар умумлаштирилиб, маърузага якун ясалади.
3. ТАЯНЧ ТУШУНЧАЛАР:
Криминология – жиноятчилик, унинг сабаблари ва ундан жабрланганлар, жиноятчи шахси ҳамда жиноятчиликнинг олдини олиш чора-тадбирлари тўғрисидаги фан.
Криминология “сrimen” (лотинча) – жиноят, жиноий хулқ-атвор, “logos” (юнонча) – фан, таълимот, билим сўзларидан олинган бўлиб, “жиноят ёки жиноий хулқ-атвор ҳақидаги фан” маъносини англатади.
Криминология предмети – ҳарқандайваоддийхулқ-атворэмас, балки алоҳидахулқ-атвор. Бухулқ-атворжиноийхусусиятгаэга, шу боис у жиноийхулқ-атвордебаталади, яънихулқ-атворавваложиноятқонунини, унингнормаларинибузишбиланбоғланади.
Жиноятчилик ҳақида абсолют (мутлақ) маълумотолар – жиноятчилик статистикасининг турли таҳлилий маълумотларни ўзида акс эттирган асосий кўрсаткичлар.
Жиноятчилик ҳақида нисбий маълумотолар – жиноятчиликнинг турли хилдаги қиёсий таҳлили гатижасида олинган маълумотлар.
Жиноятчиликни қиёсий таҳлил қилиш – жиноятчиликнинг умумжаҳон, минтақавий, миллий ва бошқа ўзига хос хусусиятлари, унинг асосий сабаблари ва унга қарши кураш чораларини, шунингдек, жиноятчиликнинг келиб чиқиши, шарт-шароитлари ва уларнинг олдини олиш ҳақидаги асосий назарияларни қиёсий ўрганиш.
4. МАВЗУ БЎЙИЧА ДАРС ОЛИБ БОРИШ МЕТОДИКАСИ:
маърузани ўтиш жараёнида технологик харитада кўрсатилган ахборот-коммуникатив ва замонавий педагогик технологиялардан фойдаланилиши назарда тутилади;
маъруза мавзусининг долзарблиги, ўрганилганлик даражаси, бу соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар мазмуни ҳақида тушунча берилади;
мавзуга оид миллий ва халқаро норматив ҳужжатлар билан таништирилади ва таҳлил қилинади;
режа асосида слайдлар ёрдамида мавзуаги асосий ҳолатлар тушунтирилади;
мунозарали (назарий) саволлар ўртага ташланади ва уларга баҳо берилади;
муаммоли масалалар тарқатилади ва уларнинг ечими эшитилади;
зарурият туғилганда, масала ва саволлар уйга топшириқ сифатида берилади;
асосий тушунчалар, савол-жавоблар умумлаштирилиб, маърузага якун ясалади.

• 
  Просмотр
  
• 
  Редактировать
  
• 
  Отчеты
  
• 
  Оценить эссе
  

Криминология тушунчасиваунингпредмети
“Криминология” сўзи икки ўзакдан иборат: сrimen (лотинча) – жиноят, жиноий хулқ-атвор, logos (юнонча) – фан, таълимот, билим. Бинобарин, «криминология» - бужиноятёкижиноийхулқ-атворҳақидагифан.
Криминология – жиноятчилик ҳодисаси ва қонуниятлари, унинг сабаблари ва бошқа детерминантлари; жиноятчи шахси ва жиноят содир этиш эҳтимоли мавжуд бўлган ҳуқуқбузарларни, шунингдек, жиноятчиликнинг олдини олиш чоралари тизимини ўрганувчи ижтимоий ҳуқуқий фандир.
Ҳар қандай фаннинг шаклланишига қараб унинг предмети ҳам фарқланади.
Криминология фанининг предмети – криминология фани ўрганадиган асосий ҳодисалар. Криминология предмети қуйидаги тўрт гуруҳга ажратилади: 1) жиноятчилик; 2) жиноятларнинг содир этилишини белгиловчи жиноятчилик сабаблари ва уларга имкон берувчи шарт-шароитлар; 5) жиноятчи шахси; 4) жиноятчиликнинг олдини олиш.
Бироқҳозиргиталқиндаги криминология айримжиноятниэмас, балки уларнинг мажмуи – “жиноятчилик”ни ўрганади.
Бинобарин, криминология предметининг иккинчи мустақил элементи сифатида жиноятларни юзага келтирувчи ёки улар содир этилишини белгиловчи жиноятчилик сабаблари амал қилади.
Жиноятчилик тизимида ҳам, сабабият тизимида ҳам жиноий жазога лойиқ қилмиш содир этган шахс муҳим роль ўйнайди. Бироқ, шахсни муайян жиноят субъекти деб топиш учун қонунда белгиланган мезонларни (ақли расо жисмоний шахс муайян жиноят-ҳуқуқий ёшга тўлганлигини) аниқлашнинг ўзи кифоя бўлган жиноят ҳуқуқи фанидан фарқли ўлароқ, криминологияда жиноятчилик сабабларини ўрганиш учун жиноят субъект ҳақида бошқа маълумотлар, яъни нафақат демографик, балки ижтимоий-ахлоқий, психологик, жиноят-ҳуқуқий ва бошқа белгилар (хоссалар) тавсифи ҳам зарур.
Бинобарин, криминология предметинингучинчимуҳим элементи бужиноятчи – жиноятсодирэтганодамнингшахсидир.
Бироқ, криминологиянинг бош мақсадивамўлжалиниҳисобгаолмасак, унингпредметитўлиқбўлмайди. Жиноятчиликсабаблариважиноятчинингшахсимазкуртаҳлиласосидажиноятчиликкақаршикураш, унинголдиниолиш (профилактика) чора-тадбирлариниишлабчиқишучунўрганилади. Шунингучунҳам жиноятчиликнинголдиниолиш криминология предметинингтўртинчимуҳим элементи ҳисобланади. Ўз амалийаҳамиятигакўражиноятчиликнинголдиниолиш криминология предметинингэнгмуҳим элементи ҳисобланади. Ўрганишҳажмигакўраҳам у криминология фанитизимидаэнгкаттаўринниэгаллашилозим. Шу боисайримолимларунибилимнингалоҳидасоҳасисифатидаажратишнитаклифқилади.
Адабиётлардабаъзан криминология методлари криминология предметинингмустақил элементи сифатидақайдэтилади. Бироқ у ёкибуфанметодлариҳарбирфанбиланмуштарак, таъбиржоизбўлса, унинг «ичкииши»дир, шу боисуларнимазкурфанпредметининг элементи сифатидаажратишўринлибўлмасакерак.
Шундайқилиб, криминологиянижиноятчилик, унингсабаблариваунданжабрланганлар, жиноятчишахсиҳамдажиноятчиликнинголдиниолишчора-тадбирларитўғрисидагифандебтаърифлашмумкин.