Masalaning sharti: Berilgan (d, m, n) o‘lchamlarga asosan bolt, gayka, shaybalarni alohida, hamda biriktirilgan holatlarda A3 formatda chizilsin

d m n d m n 1 M20 24 26 M20 20 22 2 M22 22 28 M22 25 21 3 M24 24 32 M27 26 28 4 M27 26 28 M24 24 24 5 M22 24 26 M22 23 25 6 M20 28 22 M20 21 23 7 M22 26 22 M20 22 20 8 M24 28 24 M22 22 24 9 M27 30 28 M27 30 28 10 M24 23 25 M24 22 20 11 M20 27 20 M26 24 24 12 M24 25 23 M22 25 26 13 M20 20 27 M20 22 24 14 M27 30 28 M22 28 26 15 M24 26 24 M24 24 26

Shpilkali birikma mavzusiga variantlar 4-jadval № d n Material № d n Material 1 M27 25 Po‘lat 16 M27 26 Po‘lat 2 M27 24 Qotishma 17 M24 24 Qotishma 3 M27 22 Cho‘yan 18 M22 21 Cho‘yan 4 M20 21 Po‘lat 19 M22 23 Po‘lat 5 M27 28 Qotishma 20 M24 25 Qotishma 6 M27 30 Cho‘yan 21 M27 28 Cho‘yan 7 M24 26 Po‘lat 22 M18 20 Po‘lat 8 M27 32 Qotishma 23 M24 22 Qotishma 9 M22 24 Cho‘yan 24 M20 18 Cho‘yan 10 M27 26 Po‘lat 25 M24 20 Po‘lat 11 M27 25 Qotishma 26 M24 30 Qotishma 12 M22 20 Cho‘yan 27 M22 28 Cho‘yan 13 M27 26 Po‘lat 28 M23 27 Po‘lat 14 M22 21 Qotishma 29 M24 21 Qotishma 15 M21 22 Cho‘yan 30 M26 30 Cho‘yan

9-chizma

Shpilkali birikma.

Masalaning sharti: Berilgan d ва m o‘lchamlarga asosan shpilka, gayka, shaybalarni alohida, hamda biriktirilgan holatlarda A3 formatda chizilsin.

Masalani yechish algoritmi:

1. Variantdagi d ning qiymatini formulalarga qo‘yib hisoblaymiz va kerakli o‘lchamlarga ega bo‘lamiz.

2. O‘q chiziqlarni o‘tkazamiz va gabarit o‘lchamlarga asoslanib chizmani joylashtiramiz.

3. Chapdan korinish joylashadigan joy, o‘qlar kesishayotgan nuqtani markaz qilib d diametrli aylana chizamiz.

4. d₁=0,85d formuladan foydalanib rezbaning ichki diametrini chizamiz. E’tibor beringki u aylananing taxminan ¾ qismi qadar bo‘lib, ingichka chiziq bilan chiziladi va o‘qlarni to‘rt nuqtada kesib o‘tgani ma’qul.

10-chizma

5. Shpikaning umumiy uzunligini belgilaymiz.

6. Sterjenning har ikkala uchidan ichkari tomonga faska kengligi c, hamda l₁ va l₀ masofalarni o‘lchaymiz va belgilangan nuqtalardan o‘qqa perpendikular qilib chiziqlar o‘tkazamiz. 7. Faska kengligini beruvchi chiziq sterjen konturi bilan kesishgan joylardan 45˚ burchak ostida kesmalar chiqaramiz. 10-chizma.

Shpikali birikma chizmasini chizishda shpika uyasi chuqurligi l₁ga e’tibor berish kerak bo‘lib u biriktirilayotgan buyum materialiga bog‘liq holda po‘lat uchun 1d, cho‘yan uchun 1,25d hamda yengil qotishma bo‘lganda 2d qilib olinadi. Shpika uyasida shpikadan keyin qo‘shimcha 0,5d masofa qoldiriladi. Shpika uyasidagi rezba uzunligi qo‘shimcha 0,5d masofaning yarmiga qadar davom ettiriladi. Shpikaning tugashi va shpika uyasining (11-chizma) boshlanishidagi shiziq turlarining o‘zgarishiga diqqat qiling. Bunda tashqi rezbaning ichki rezbaga o‘tishi ro‘y beradi. Keltirilayotgan chizmada uyaga qotirilgan shpilkani chizishdagi geometrik yasashlarning sirkul usuli ko‘rsatilgan, uchburchak chizg‘ich yordamida bajarishni o‘ylab ko‘ring.

12-chizma

4-jadvalda shpilkali birikma uchun o‘lchamlar va variantlar keltirilgan. 12-chizmada vazifani bajarish namunasi ko‘rsatilgan.