Masharipova barno erkin qizi

III BAP. BOLAJAQ TÁRBIYASHÍ-PEDAGOGLARDA KÁSIPLIK MOTIVACIYANÍ QÁLIPLESTIRIW NATIYJELILIGI
3.1-§. Bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásiplik motivaciyanı qáliplestiriwge tiyisli tájiriybe-sınaw jumıslarınıń mazmunı
Mashqalaǵa tiyisli ilimiy hám metodikalıq ádebiyatlar analizi nátiyjeleri hám de izertlewdiń bas ideyası bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásiplik motivaciyanı qáliplestiriwde lekciya hám de ámeliy shınıǵıwlar integraciyasın proektlestiriw, shaxsqa jóneltirilgen tálimge ústin baslı máseleden ibarat bolıwı kerekligin kórsetti. Bolajaq tárbiyashılar keleshekte pedagogikalıq iskerlikti mazmunlı shólkemlestiriwi ushın olarda pedagogikalıq uqıp hám de kásiplik kompetensiya qáliplesken bolıwı kerek. Bolajaq tárbiyashılardıń kásiplik motivaciyaǵa iye bolıw dárejesi olardıń keleshekte mektepke shekemgi tálim shólkemlerinde oqıw -tárbiyalıq processti sapalı shólkemlestirip alıwına tuwrı proporcional bolıp tabıladı. “BSDIÚ” modulın oqıtıw processinde bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásipke qızıǵıwshılıqtı asırıw jáne onıń nátiyjelerin tájiriybe-sınaw dáwirinde ámelge asırıw izertlewdiń tiykarǵı bólegi esaplanadı.
Pedagogikalıq tájiriybe-sınawdıń bas maqseti bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásiplik motivaciyanı qáliplestiriwde progressiv tálim hám de pedocentrik jantasıwdı ámeliyatta, nátiyjeni ámelde qollaw tiykarında pedagogikalıq-psixologiyalıq táreplerin úyreniw hám de ámelde sınaqtan ótkeriwden ibarat boldı.
Izertlewde teoriyalıq ideyalardı ámeliyatqa qollaw maqsetinde tájiriybe-sınaw jumısları tuwrı metodika tiykarında ámelge asırıldı. Bul metodika tómendegi pedagogikalıq tárepleri menen áhmiyetke iye:

• 
  izertlew temasına tiyisli normativ-huqıqıy, ilimiy-pedagogikalıq, metodologıyalıq hám metodikalıq dereklerdi analiz etiw;
  
• 
  “BSDIÚ” oqıw modulın oqıtıwda bolajaq tárbiyashı-pedagoglar kásiplik motivaciyasın qáliplestiriwdiń ámeliyattaǵı jaǵdayın anıqlaw, analiz etiw;
  
• 
  bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásiplik motivaciyanı qáliplestiriw faktorları, principleri, forma, metod, qural hám de texnologiyaların anıqlaw;
  
• 
  izertlew jumısın proektlestiriw;
  
• 
  tájiriybe-sınaw jumıslarınıń nátiyjelerin analiz etiw;
  
• 
  bolajaq tárbiyashı-pedagoglar kásiplik motivaciyasın jańa texnologiyalarǵa kóre qáliplestiriwge tiyisli izertlewlerdiń nátiyjesin ulıwmalastırıw, matematikalıq-statistikalıq analiz etiw;
  
• 
  izertlew jumısın dissertaciya formasında qáliplestiriw.
  

Tájiriybe-sınaw dáwirinde bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásiplik motivaciya tómendegi faktorlar tásirinde qáliplesiwi gúzetildi hám tiykarlandı:

• 
  studentlerde tańlaǵan tarawına salıstırǵanda qızıǵıwshılıq hám mútajliktiń bar ekenligi;
  
• 
  studenttiń individual (temperament, xarakter, qábilet) hám psixikalıq qásiyetleri (dıqqattıń turaqlılıǵın, logikalıq oylawdıń rawajlanǵanlıǵı);
  
• 
  joqarı tálim sistemasında oqıw hám tárbiyalıq islerdiń mazmunlı dúziliwi professor-oqıtıwshılardıń kompetentliligine baylanıslı ekenligi;
  
• 
  JOO hám aymaqtaǵı mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemleri menen sheriklik;
  
• 
  JOOda qánigelik pánlerdi óz-ara ajıralmas, mektepke shekemgi pedagogika principlerine tiykarlanǵan múnásibettegi pán programması, sabaqlıqlar menen islew metodikasına ámel etiliwi, yaǵnıy pútin didaktikalıq sistemanıń hám de pánler ara integraciyanıń ámelge asırılıwı.
  

Sanap ótilgen faktorlardıń barlıǵı bolajaq tárbiyashı-pedagoglar tekǵana kásiplik motivaciyanı, bálkim pedagogikalıq process penen baylanıslı kónlikpe, ilimiy tájriybeler: ózin payda etiw hám rawajlandırıw, baqlaw, keleshektegi jobalardıń algoritmin belgilew, kásiplik qádiriyatlardı anıqlaw, pedagogikalıq jaǵday jaratıw, zamanagóy tárbiyashı imidjin iyelew, informaciya ortalıǵı jaratıw hám quralların qollaw, shańaraq penen sheriklikte islew, mámlekettiń sociallıq ómirinde qatnasıw sıyaqlılardı qáliplestiriwde kúshli tásir kórsetiwshi áhmiyetke iye esaplanadı.
Tájiriybe-sınaw processlerinde bir qatar wazıypalar atqarıldı. Olar tómendegilerden ibarat :
1. Belgilengen joqarı tálim shólkemlerinde ámelge asırılǵan tájiriybe-sınaw jumısları ornatılǵan tártipte rásmiylestirildi, “BSDIÚ” pániniń jetekshi qánigelerinen juwapkerler belgilendi hám olarǵa zárúr pedagogikalıq shárt-shárayatlar jaratıldı. Tájiriybe-sınaw jumısları boyınsha alınǵan ilimiy nátiyjelerdi ámeliyatqa qollaw haqqındaǵı tastıyıqlanǵan aktlar tayarlandı.
2. Bolajaq tárbiyashı-pedagoglarda kásiplik motivaciyanı qálipleskenlik dárejesi hám de natiyjeliligin asırıw jolları anıqlandı. Bolajaq tárbiyashı-pedagoglardıń kásiplik iskerligi, saxnalastırıw hám dóretiwshilik iskerlikti shólkemlestiriw boyınsha studentlerdiń kónlikpe, ilimiy tájriybe hám tájiriybelerin zaman talabı dárejesinde qáliplestiriw boyınsha nátiyjeli forma, usıl hám texnologiyalar tańlandı, usı tema boyınsha ilimiy-teoriyalıq, analitikalıq materiallar kompleksi jıynaldı.
3. Tájiriybe-sınaw jumıslarınıń dáslepki basqıshında izertlewdiń ilimiy-metodologiyalıq tiykarı esaplanǵan oqıw -tárbiyalıq iskerlik natiyjeliligin asırıw, básekige shıdamlı hám joqarı kompetensiyaǵa iye bolajaq tárbiyashılar tayarlawdıń huqıqıy-normativ tiykarları (Ózbekstan Respublikasınıń mektepke shekemgi bilimlendiriw tarawındaǵı Nızam hújjetleri, Prezidenttiń Párman hám Qararları, Joqarı tálim hám Mektepke shekemgi tálim ministrligi hám de tárbiyashı mártebesi boyınsha xalıq aralıq shólkemlerdiń huqıqıy-normativ hújjetleri); joqarı tálim processinde studentlerde kásiplik motivaciyanı qáliplestiriw hám kompetentli tárbiyashılar tayarlaw boyınsha xalıq aralıq ilimiy ideya hám aldıńǵı tájiriybeler, pedagogikalıq-psixologiyalıq, metodikalıq derekler úyrenildi, analiz etildi.
4. Anketa sorawnamaları, sáwbet hám de pedagogikalıq baqlaw metodları járdeminde izertlew teması sheńberinde oqıw qollanba tayarlandı. Usı basqıshta alınǵan dáslepki nátiyjeler ulıwmalastırıldı, analiz etildi, náwbettegi tájiriybe-sınaw processleri ushın ilimiy-metodikalıq materiallar tayarlandı. Islep shıǵılǵan “BSDIÚ” oqıw qollanbası oqıw-tárbiyalıq processke qollanıldı, kásiplik motivaciyanı qáliplestiriw mexanizmleri, ǵárezsiz tálim ushın temalar, bolajaq tárbiyashı-pedagoglar kásiplik motivaciyasın qálipleskenlik dárejeleri anıqlandı. Studentler kásiplik motivaciyasın qáliplestiriw komponentleri hám mexanizmleri sistemalastırıldı, kásiplik tayarlıq dárejelerin bahalaytuǵın indikatorlar, didaktikalıq sistema hám basqalar jaratıldı.
Atap otiwshi tájiriybe basqıshında pedagogikalıq processti ámelge asırıw kónlikpe, ilimiy tájiriybeleri, balalar menen nátiyjeli baylanıs ornatıw, saxnalastırıw hám dóretiwshilik iskerlikke tiyisli bilim hám ámeliy kónlikpelerdi anıqlaw maqsetinde anketa-sorawnama ótkerildi (3.1.1-keste).